- Asya Studies
- Vol: 6 Issue: 20
- SÜLEYMAN-NÂME-İ KEBİR (40. CİLT)’DE ÇOKANLAMLILIĞI SAĞLAYAN UNSURLAR: DEYİM AKTARMALARI (METAFOR) VE...
SÜLEYMAN-NÂME-İ KEBİR (40. CİLT)’DE ÇOKANLAMLILIĞI SAĞLAYAN UNSURLAR: DEYİM AKTARMALARI (METAFOR) VE AD AKTARMALAR (METONİM)
Authors : Hayrettin Yiğit
Pages : 113-122
Doi:10.31455/asya.1077856
View : 13 | Download : 7
Publication Date : 2022-06-30
Article Type : Research
Abstract :Çokanlamlılığın temel unsurlarından olan anlam aktarımları, bağlam içerisinde güçlü ve etkileyici bir anlatım gerçekleştirmek amacıyla kelimelerin yeni anlamlar kazanmasıyla meydana gelen anlam olaylarıdır. Anlam değişmelerine yol açtığı için de dilbilimcilerin üzerinde araştırma yaptığı bir konu olmuştur. Reisig ve Breal’in çalışmalarından itibaren anlambilim çalışmaları içerisinde yer almış ve deyim aktarmaları (metafor) ve ad aktarmaları (metonim) başlıkları altında ele alınmıştır. 15. yüzyılın sonu ile 16. yüzyılın başında didaktik ve öyküleyici anlatımın özelliklerini içeren 81 ciltlik Süleyman-nâme adlı eserde sanatsal anlatımı sağlayan birçok unsur karşımıza çıkmaktadır. Hz. Süleyman ile ilgili bütün dinî rivâyetleri, hikâyeleri bir araya toplamış olan bu eserde, tarihî, efsanevî ve mitolojik şahıslara ve onların maceralarına ilişkin birçok hikâyeye yer verilmiştir. Ayrıca Hz. Süleyman’ın hayatı anlatılırken fıkıh, hadis, tefsir, tasavvuf, hendese, nücūm, geometri, felsefe, tıp, botanik, zooloji, astronomiyle ilgili birçok alanda bilgiler aktarılmıştır. Firdevsî Türkçe, Arapça, Farsça dillerinin özelliklerinin harmanlandığı bu eserinde Türkçenin yaratıcı ve üretici yönünü ortaya çıkaran birçok anlam olayına yer vermiştir. Eserin manzum ve mensur bölümlerinde eserin sanatsal yönünü güçlendirmek, anlatımı etkileyici hâle getirmek için anlam aktarmalarına başvurmuştur. Metinde yer alan metafor ve metonim örnekleri, Süleyman Peygamber’in sosyal ve kültürel yaşamının özelliklerine uygun bir şekilde oluşturulmuştur. Bu makalede de Süleyman-name-i Kebir’in 40. cildinden alınan örneklerle deyim aktarmaları (metafor) ve ad aktarmalarının (metonim) metnin anlamını etkileyen özellikleri ortaya çıkarılmıştır.Keywords : Süleyman-nâme (40. Cild), Anlam Aktarması, Çokanlamlılık, Deyim Aktarmaları (Metafor), Ad Aktarmaları (Metonim)