Abstract :Son yarım asırdır aralıksız devam eden Afgan göçü, ülkenin tarihî kimliğinin ayrılmaz bir parçası hâline gelmiştir. Yaklaşık elli yıldır devam eden siyasi ve ekonomik istikrarsızlık, dış müdahale ve iklim değişikliğinin neden olduğu kuraklık ve kıtlık Afgan göçünü tetikleyen en önemli faktörlerdir. Afganistan'da kırk yılı aşkın süredir bitmeyen savaş ve istikrarsızlık, Afgan halkının yaşam koşullarını ciddi derecede olumsuz etkilemiş, onları iç ve dış göçe zorlamıştır. Afganistan, ekonomik kriz ve yoksulluğun yanı sıra son kırk yıldır devam eden iç çatışmalar nedeniyle en fazla göç veren ülkelerden biri olmuştur. Özellikle Sovyetler Birliğinin Afganistan’ı İşgalı ve akabinde ülkede yaşanan iç savaş esnasında ve sonrasında 6 milyondan fazla insan başta komşu ülkeler, Pakistan ve İran olmak üzere diğer bölge ülkelerine göç etmek zorunda kalmıştır. Bu süreçte ülkenin en çok ihtiyaç duyduğu vasıflı ve eğitimli insanların yurt dışına göç etmesi ile beyin göçü yaşanmıştır. 2001 yılından sonra yeni kurulan yönetime yapılan büyük dış yardımlar, yolsuzluklar ve yönetişim sorunları nedeniyle halkın güvenliğini sağlamaya ve ekonomiyi iyileştirmeye yönelik faydalı projeler hayata geçirilememiştir. Yukarıda belirtilen nedenlerle halkın devlete olan güveni tam olarak sağlanamadığından, ekonomik sebeplerin yanı sıra can ve mal güvenliği dış göçün en temel nedenlerini oluşturmuştur. Fakat Ağustos 2021 yılında Kabul Hükümetinin düşmesi ile Taliban'ın yeniden iktidara gelmesinin ardından dış göçte artış yaşanmıştır. Bu çalışmada, ağırlıklı olarak 1979 sonrası Afganistan'da dış göçün artmasına neden olan faktörler, Afgan göçmenlerin çoğunluğunun İran, Pakistan ve Türkiye’yi hedef ülke olarak seçme sebepleri ve bu ülkelerin Afgan göçüne yönelik politikaları incelenmiştir. Keywords : Afganistan, Sovyet İşgali, İç Savaş, ABD, Dış Göç, Taliban
