- Asya Studies
- Vol: 6 Issue: 19
- RELATIONSHIP BETWEEN EARLY MALADAPTIVE SCHEMAS AND PSYCHOLOGICAL RESILIENCE
RELATIONSHIP BETWEEN EARLY MALADAPTIVE SCHEMAS AND PSYCHOLOGICAL RESILIENCE
Authors : Haydeh Faraji, Kübra Utar, Nilgün Berfu Boran
Pages : 203-214
Doi:10.31455/asya.1012952
View : 10 | Download : 5
Publication Date : 2022-03-29
Article Type : Research
Abstract :Erken dönem uyumsuz şemalar, çocukluk ve ergenlik boyunca gelişen, anılar, bilişler, duyular ve fiziksel duyumlardan oluşan, bireyin işlevsiz olan, benlik algısını ve kişilerarası ilişkilerini zedeleyen ve yaşam boyunca ortaya çıkan yapılar veya örüntülerdir. Psikolojik dayanıklılık kişinin başarılı kalırken, engeller, zorluklar, belirsizlik ve diğer çeşitli olumsuz koşullarla başa çıkma kapasitesi olup bireyin işlevselliğine zarar verebilen uyumsuz şemaların önlenmesine yardımcı olan faktörlerden biridir. Bu nedenle çalışmamızda erken dönem uyumsuz şemalar ile psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişki ve psikolojik dayanıklılık ile yaş faktörü arasındaki ilişki incelenmiştir. Katılımcılara, Kişisel Bilgi Formu, Young Şema Ölçeği, Yetişkin Dayanıklılık Ölçeği uygulanmıştır. Ölçeklerden elde edilen verilerin bulgulara dönüştürülmesinde Spearman ve Pearson Korelasyon Analizleri ile Çoklu Doğrusal Regresyon Analizinden faydalanılmıştır. Katılımcılar, 217 (%68) kadın ve 102 erkek (%32) olmak üzere 319 yetişkin gönüllüden oluşmaktadır. En genç katılımcı 18, en yaşlı 51 yaşındadır (E=31, SS=6). Araştırma sonuçlarına göre psikolojik dayanıklılık ile erken dönem uyumsuz şema alt boyutları olan "duygusal yoksunluk, sosyal izolasyon/güvensizlik, kusurluluk, duyguları bastırma, iç içe geçme/bağımlılık, terk edilme, tehditler karşısında dayanıksızlık, başarısızlık, karamsarlık, ayrıcalıklılık/yetersiz öz denetim, kendini feda, cezalandırma, yüksek standartlar, onay arayıcılık” boyutlarında olup, yalnızca psikolojik dayanıklılık ile erken dönem uyumsuz şema alt boyutu olan "yüksek standartlar” arasında ilişki yoktur. Bulgular "iç içe geçme/bağımlılık” ve "tehditler karşısında dayanıksızlık” bağımsız değişkenlerinin, dayanıklılığın bağımlı değişkenini yordadığı ve toplam varyansın %22'sini açıkladığını ortaya koymaktadır. İç içe geçme/bağımlılık ve tehditler karşısında dayanıksızlık alt boyutlarının etkisinin olumsuz olduğu görülmüştür. Psikolojik dayanıklılığı en çok açıklayan değişkenin iç içe geçme/bağımlılık olduğu bulunmuştur. Ayrıca psikolojik dayanıklılığın yaş faktörü ile ilişkili olduğu ve yaş düzeyi arttıkça psikolojik dayanıklılığın da arttığı tespit edilmiştir. Yetişkinlerin yaşamında psikolojik dayanıklılığın rolünü anlamanın, bireylerin stres yönetimi öz yeterliliklerini, psikolojik iyilik hallerini ve genel yaşam kalitelerini geliştirmelerine yardımcı olacağı, ayrıca erken dönem uyumsuz şemaların psikolojik dayanıklılık üzerindeki rolünü anlamak, klinisyenlere şema terapi ile birlikte problem çözme veya sağlığı koruma yolu vereceği düşünülmektedir.Keywords : Erken Dönem Uyumsuz Şemalar, Psikolojik Dayanıklılık, Yaş