Abstract :Azerbaycan müzik tarihinde 1950-70’li yılları, bestecilik ekolünde yeni yöntemler arayışı, opera ve bale yaratıcılığının yanı sıra icracılık alanında yenilikleri destekleyen önemli bir evre olarak bilinmektedir. Orkestral tınıları farklı renklerle zenginleştirme çabası, ulusal bestecilerin eserlerinde bir Avrupa çalgısı olan arpa daha çok yer ayırma gereği duyduklarıyla dikkat çekmiştir. İcracılık seviyesinde sezilen yükseliş, bestecilerin diğer orkestra çalgılarıyla birlikte bu çalgıya olan ilgisini artırarak, halk müziği unsurlarıyla harmanlanmış klasik Batı üslubunda ilginç eserler bestelemesine, yeni akıma özgü parlak icra tekniklerinin ortaya çıkmasına vesile olmuştur. Bu dönemde sahne müziği alanında geniş perspektifler sunan yaratıcı düşünceler ve ilginç fikirler aşılanmıştır. Arp icracılığında yüksek profesyonel seviye, çalgının ikinci ve üçüncü kuşak Azerbaycan bestecilerin yarattıkları parlak eserlerden anlaşılmaktadır. Yeni müzik tarzının biçimlenmesiyle arpta modern icra teknikleri uygulanması konusuna araştırmada ayrı bir önem verilerek geniş şekilde ele alınmıştır. Azerbaycan opera ve bale müziğinde arpın ulaştığı zirve noktası ünlü besteci K. Karayev’in yaratıcığıyla yakından bağlantılıdır. Bu bağlamda, Kara Karayev’in “Yedi Güzel” ve “Yıldırımlı Yollarla”, Ferec Karayev’in “Gobustan Gölgeleri” balesinde arp çalgısının rolü bu çalışmanın ana konusu olarak seçilmiştir. Bu besteciler bale ve senfoni müziğinde arpın önemli bir orkestra çalgısı olarak geniş kullanılmasının önünü açmışlardır. Bugün bir Avrupa çalgısı olduğu bilinen arpın tarihi geçmişini araştırırken, Doğu medeniyetlerinde ortaya çıktığı gerçeğiyle karşı karşıyayız. Nice dönemlerden geçerek çağımıza ulaşmayı başaran, döneminin taleplerine ayak uydurarak düşünce ve duyguları ifade edebilen bu eski çalgı, bugün çağdaş bir dilde “konuşabiliyor” olması önemli bir etken olarak kabul edilebilir. K. Karayev ve F. Karayev’in bale müziğinde arpın geniş imkânlarının sergilenmesi bunun en somut göstergesidir. Keywords : Arp Çalgısı, Azerbaycan Bale Müziği, Orkestral Arp Partileri
