- Asia Minor Studies
- Cilt: 12 Sayı: 1
- Çin Türkistan Avazı Dergisi ve Dergiye Göre Doğu Türkistan Mücadelesi
Çin Türkistan Avazı Dergisi ve Dergiye Göre Doğu Türkistan Mücadelesi
Authors : Mustafa Aslan
Pages : 78-91
Doi:10.17067/asm.1382431
View : 35 | Download : 32
Publication Date : 2024-01-25
Article Type : Research
Abstract :Doğu Türkistan’ın bağımsızlık mücadelesi, Çin’in yayılmacı politikaya izlemeye başladığı XVIII. Yüzyılın ortalarına kadar gitmektedir. Bu yüzyılın ortalarında Türkler arasındaki iç mücadeleleri kullanan Çinliler kısa süre içerisinde Türkistan coğrafyasına hâkim olmuştur. Çinlilerin, bölgeyi ele geçirmesinin ardından Doğu Türkistan’a Sincan adını vererek, buradaki Türk varlığını elimine etmeye başlamışlardı. Bu asimile politikaları ise günümüze kadar sürecek Doğu Türkistan davası döneminin başlangıcı olmuştur. Bu çalışmada, Doğu Türkistan davasının önde gelen isimlerinden İsa Yusuf Alptekin’in yayınladığı ilk dergilerden biri olan "Çin Türkistan Avazı” adlı dergiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Derginin konusu Doğu Türkistan bağımsızlık mücadelesinin tarihi ve dönemin siyasi, sosyal, ekonomik olaylarını içermektedir. Ayrıca bölge halkının Çin ve Rusya ile yaşadığı problemler, dönemin tanığı olarak dergide yer bulmuştur. Çalışmanın yöntemi, derginin Arap harfli Uygurca metnin transkripsiyonu ve tarihsel-eleştirel bir yaklaşımla analizi şeklindedir. Çalışmanın önemi Doğu Türkistan ile ilgili çalışmalarda Uygurca kaynaklardan yeteri kadar istifade edilmediği düşünüldüğünde, Doğu Türkistan tarihine ve kültürüne ışık tutan bu önemli kaynağı tanıtmak alana katkı sağlayacaktır.Keywords : Doğu Türkistan, Çin Türkistan Avazı, İsa Yusuf Alptekin