- Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi
- Vol: 4 Issue: 11
- Bilimin Koruyucuları Olarak Delhi-Türk Sultanları 1206-1414
Bilimin Koruyucuları Olarak Delhi-Türk Sultanları 1206-1414
Authors : Haluk Kortel
Pages : 160-175
View : 12 | Download : 6
Publication Date : 2017-11-01
Article Type : Other
Abstract :Türklerin tarihleri boyunca büyük devletler kurdukları ülkelerden biri de Hindistan’dır. İslâmiyet öncesi devirde Kuşanlar, Akhunlar yanında İslâmî dönemde Gazneliler, Delhi Türk Sultanları, Mâlve Halaçları, Kutubşâhîler, Adilşâhlar ve Babürlüler bu coğrafyada hüküm süren başlıca Türk devletleridir. Emevîler zamanında Sind’in fethiyle başlayan Hindistan’daki İslam fetihleri, Abbasiler devrinde önemli bir aşama kaydetmemişti. Müslüman Türkler’in Hindistan içlerine bütün ağırlıklarıyla girmeleri ise Sultan Gazneli Mahmud’un on yedi seferiyle oldu. Bu seferler, Hindistan’da İslâmiyet’in yayılmasına zemin hazırlamış ve bölgede yüzyıllarca sürecek Türk hâkimiyetinin temellerini atmıştır. Gazneliler’in Pencap’ta kurdukları Müslüman hâkimiyeti, bölgenin çok geçmeden İslâm-Fars ve Türk kültürü ile tanışmasını sağladı. Gazneliler’in bölgedeki mirasçıları olan Gurlular’ın XII. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren kuzey Hindistan’ı fethetmeleri, gerçek anlamda Müslüman-Hint toplumunun ortaya çıkmasını sağladı. Bu hanedandan Gıyâseddin Muhammed ve Şihâbeddin Muizzeddin Muhammed kardeşler başta bilim adamları olmak üzere şair, edebiyatçı, şeyh ve sûfîleri saraylarına davet ve himaye etmişler, ihsanlarda bulunup onlar için medrese, hankah, ribât ve hastaneler yaptırmışlardır. Gazneli ve Gurlu fetih siyasetini genişleterek devam ettiren Delhi Sultanlığı’nın Hindistan tarihinde özel bir yeri bulunmaktadır. Çünkü onlar, bütün Hindistan’ı ilk kez Müslüman idaresi altında topladılar ve Hindistan’ı Moğol istilâsından korudular. Bununla birlikte Delhi Sultanları, dünya tarihindeki şöhretlerini yalnız zafer ve fetihlere değil bilim, kültür ve eğitime verdikleri desteğe de borçludurlar. Çalışmamızda Delhi Türk Sultanlarının bilginleri himaye etmeleri ve bu yolla bilimin gelişmesine hizmetlerini inceleyeceğizKeywords : Delhi Sultanlığı, Ortaçağlarda Hindistan, Bilimin Himayesi