- Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi
- Vol: 6 Issue: 1
- UÇAK SAHİPLİĞİ AÇISINDAN TÜRK HAVACILIK ŞİRKETLERİ ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA
UÇAK SAHİPLİĞİ AÇISINDAN TÜRK HAVACILIK ŞİRKETLERİ ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA
Authors : Hakan Rodoplu, Güler Polat, Doğan Kiliç
Pages : 92-104
View : 13 | Download : 4
Publication Date : 2019-01-30
Article Type : Research
Abstract :Havacılık sektörü büyük yatırımlar gerektiren, buna karşın kârlılığı küresel ölçekte yüzde 10’lara erişmeyen ve her türlü ekonomik/siyasi istikrarsızlıktan kolaylıkla etkilenebilen sektördür. İşletmeler, bu koşullar altında rekabet ederken, aynı zamanda sürekli gelişen teknolojiye ayak uydurmak ve yeni yatırımlar yaparak büyümek zorundadırlar. Havayolu işletmelerinin en önemli maliyet kalemlerini personel giderleri, uçak ve yakıt bedelleri oluşturmaktadır. İşletmeler açısından finansal olanaklarının önemli bir kısmının uçak sahipliğine ayrılması rasyonel değildir. Havayolu şirketleri operasyonlarının temel ve en yüksek maliyetli unsuru olan uçakları, farklı biçimlerdeki leasing alternatifleri aracılığıyla operasyonlarına katmaktadırlar. Leasing, işletmeler için alınmak istenilen eşya, araç ve makinenin leasing firması tarafından satın alınarak, ihtiyacı olan işletmeye kiralanmasını kapsayan bir sözleşme olup, genellikle yüksek maliyet içeren duran varlıklar için başvurulan bir finansman yoludur. Leasingin öne çıkan iki türü finansal ve operasyonel leasing olup havayolu işletmeleri açısından finansal leasing görece daha çok tercih edilen bir yöntemdir. Havayolu işletmesi finansal leasing aracılığıyla kiraladığı uçağı ekonomik ömrünün uzun bir bölümünde kira karşılığı kullanabildiği gibi, sözleşme sonrasında, sözleşme koşullarına göre bedelsiz veya nominal bedeli üzerinde söz konusu uçağa sahip olabilmektedir. Havayolu şirketleri filolarının önemli bölümü farklı leasing yöntemleriyle edinilmiş uçaklardan oluşmaktadır. Örneğin, Türk Hava Yolları’nın filosunda 330 adet uçağı bulunmaktadır fakat bu uçaklardan sadece 37 tanesi kendisine aittir. Geri kalan 207 uçağı finansal leasing, 86 uçağı ise operasyonel leasing ya da wet-lease yöntemi ile filosuna katmıştır. Bu çalışmada Türkiye’de faaliyet gösteren THY, Pegasus, Atlas Global ve Corendon gibi havayollarının filo yapısı incelenmiş ve uyguladıkları finansal yöntemlerle ilgili analizlerde bulunulmuştur. Araştırma yöntemi olarak veri analizi uygulanmıştır. Araştırmanın sonunda, uçak alımlarında şirketlerin finansal durumlarına ve büyüklüğüne göre kullandıkları leasing yöntemlerinin farklılık gösterdiği görülmüştür. Büyük şirketlerin daha çok uzun vadeli olan finansal leasing yöntemini, küçük işletmelerin ise daha çok operasyonel leasing yöntemini tercih ettikleri sonucuna ulaşılmıştır. Bu yöntemlerin diğer ikame yöntemlere kıyasla maliyet açısından daha avantajlı olduğu görülmüştür.Keywords : Havayolu, Leasing, Uçak Kiralama