- Anasay
- Issue: 25 - .
- XVII. YÜZYILDA SAFEVİLER’DE BİR ASKER VE SİYASET ADAMI; SELMAN HAN-I SUBAŞI-YI DUNBULÎ (SELMAN HALİF...
XVII. YÜZYILDA SAFEVİLER’DE BİR ASKER VE SİYASET ADAMI; SELMAN HAN-I SUBAŞI-YI DUNBULÎ (SELMAN HALİFE)
Authors : Fatih Pekol
Pages : 81-91
Doi:10.33404/anasay.1339654
View : 34 | Download : 30
Publication Date : 2023-08-31
Article Type : Research Article
Abstract :SSelman Han-ı Subaşı-yı Dunbulî veya diğer adıyla Selman Halife-yi Dunbulî, XIII. yüzyıldan XIX. yüzyılın ortalarına kadar tarihin farklı dilimlerinde; Eyyubiler, Akkoyunlular, Osmanlılar, Safeviler, Afşarlar, Zendler, Kaçarlar ve Ruslar adına birçok bölgeyi yönetmiş olan Dunbulî aşiretinin XVII. yüzyıldaki önemli isimlerinden biridir. Safevilerde askerî ve siyasi birçok göreve getirilmiş olan Selman Han-ı Dunbulî, Safevi ordusu ile beraber birçok sefere de iştirak etmiştir. Safevilere olan bağlılığından ötürü Selman Han’a Kurçibaşı ve Rekabdarbaşı gibi askeri ve mülki ünvanlar verilip, Çors ve Selmas hâkimliğine getirilmiştir. Selman Han’ın yönetimi altında bulunmuş bölgeler, Osmanlı-İran sınırında yeralan bölgelerdir. Dolayısıyla gerek adı geçen Han gerekse yönetim altındaki bölgeleri birçok kez Osmanlı Devleti ile İran arasında yaşanan gerilimlerin nedeni olmuş, Safeviler ile Osmanlılar arasında cereyan etmiş pek çok gelişmede öne çıkmışlardır. Örneğin Selman Han-ı Dunbulî Muhammed Paşa yönetimi altında bulanan Erciş ve Adilcevaz gibi Osmanlı topraklarına baskınlar düzenleyip söz konusu bölgeleri yağmalamıştır. Adı geçen Muhammed Paşa’yı esir alıp Safevi sarayına götürmüş ve neticede İran Şah’ının övgüsüne mazhar olmuştur. Osmanlılara karşı verdiği çetin mücadelerden dolayı Şah I. Abbas tarafından "Han” ünvanıyla taltif edilmiştir. Selman Han-ı Dunbulî ile ilgili özellikle İskender Bey-i Türkmen tarafından kaleme alınan Alem Ara-yı Abbasi isimli eser ile Muhammed İştihardi’nin kaleme aldığı Tezkiretü’l Denabile isimli eserde birçok bilgi mevcuttur. Bu çalışmada mezkur malumatlardan yola çıkarak adı geçen Han’ın askeri ve siyasi kişiliğine değinilmiş olup bu minvalde dönem kaynakları ve sonrasında yazılan eserler karşılaştırılmıştır.Keywords : Osmanlı Devleti, Safeviler, Çors, Selmas, Selman Han