KADIN TOPLAYICILIK KÜLTÜRÜ VE BULANCAK PAZARININ DOĞAL ÜRÜNLERİ
Authors : Mehmet Akif Korkmaz
Pages : 271-297
Doi:10.33404/anasay.951116
View : 6 | Download : 4
Publication Date : 2021-08-31
Article Type : Other
Abstract :Toplumları gelişmeci bir ilerleme çizgisine göre inceleyip analiz eden kültür ve uygarlık kuramında avcı toplayıcılık kültürü, en basit ilk toplumdur. Kültür tarihinde en uzun süren dönem avcı toplayıcı dönemdir. Bu ilk kültür deneyimiyle başlayan toplumsal birikimin yarattığı bahçecilik, tarım, hayvancılık, sanayi ve endüstri-bilgi teknolojileri geçmişten bugüne tabakalar halinde üst üste yükselmiştir. Hepsinin tabanında yabani bitkileri toplayıp yabani hayvanları avlayan toplulukların yaşama biçimi durmaktadır. Avcı toplayıcı kültür Anadolu ve yakın çevresini de içine alan Bereketli Hilalde günümüzden yaklaşık on bin yıl önce tarım devriminin başlamasına ve yiyecek üretiminin ortaya çıkmasına kadar sürmüştür. Tarım devrimi sonrasında bu yolla yiyecek üretimi yeryüzünün belli bölgelerinde bugüne kadar devam etmiştir. Ayrıca Bereketli Hilal ve Avrasya kıtasının bazı kısımlarında kültür tarımına geçemeyen topluluklarda yaygın beslenme ve hayatta kalma biçimidir. Amerika’da, Afrika’nın Sahra Altı bölgelerinde ve Avustralya’da bu kültür yakın zamanlara kadar devam etmiştir. Bu bağlamda avcı toplayıcı kültür yeryüzünde milyonlarca yıl devam etmiş ve insanlığı derinden etkilemiştir. Birçok davranış kalıbımızın ve kültürel yapımızın bu dönemlerden kalma davranışlar olduğu evrimsel kültür bilimciler ve psikologlar tarafından tartışılmaktadır. Çalışma, Bulancak ilçesi ve çevre köylerinde avcı toplayıcı kültürün izlerini köy kadınları pazarında sürmüştür. Bulancak’ta her hafta Salı günü kurulan halk pazarı, yıllar boyunca periyodik olarak ziyaret edilmiş, köylülerin pazara getirdiği avcı-toplayıcı kültüre ait ürünler kayıt altına alınmıştır. Ürünlerin yerel adları kaydedilmiş, aynı zamanda ürünler fotoğraflanmış, ayrıca ürünlerin kullanım alanları ve ticari değeri hakkında bilgi toplanmıştır. Gözlem, görüşme ve alışverişlere bağlı elde edilmiş veriler evrimci gelişmeci kültür kuramıyla birlikte değerlendirilmiştir. Bu makale doğa ile insan yaşamı arasındaki bağı kadın odaklı inceleyerek bunun çağdaş bir kesitinden yola çıkmıştır. Köyler ile asırlık ilçe pazarı arasında ekonomik, sosyal ve ekolojik ilişkiler kadın emeğine bağlı doğal ürünlerle sağlanmaktadır. Kadın toplayıcılar ev ekonomisine katkı faaliyetleri üzerinden çevre ve doğa bilincini korurken bahçe tarımına ilave olarak en eski ekolojik yaşam biçimi besin toplayıcılığını sürdürmekte ve insanla doğa arasındaki karşılıklı varoluşu temin etmektedir.Keywords : Toplayıcılık, Yenilebilir doğal bitkiler, Bulancak kadınlar pazarı