MİLLİ MÜCADELE YILLARINDA BOLŞEVİZM PROPAGANDASI VE ANADOLU BASINI 1919-1922
Authors : Nurullah Kirkpinar
Pages : 29-72
Doi:10.33404/anasay.514941
View : 6 | Download : 7
Publication Date : 2019-02-28
Article Type : Research
Abstract :6-7 Kasım 1917 Bolşevik (Ekim) Devrimi’yle Rusya’daki çarlık rejimi bütünüyle yıkılırken, Osmanlı Devleti son nefesini 30 Ekim 1918’de Mondros’ta verdi. Böylece her iki devlet içinde geriye dönülmez yeni bir süreç başlamış oldu. Rusya’da devrim sonrasında iktidara gelen Bolşevik Hükümeti ile Türkiye’de Milli Mücadele Hareketi’nin öncülüğünü yapan Ankara Hükümeti (BMM), miras aldıkları devletlerden farklı olarak yeni diplomasi belirleyeceklerdi. Buna göre artık her iki devlet ortak düşmana karşı savaşacak ve kendisini ispatlamak için mücadele verecekti. İki hareket arasındaki bu ilişkilerin yanı sıra Bolşevikler; yeni rejimi ve hareketi de dünyaya duyurmak ve yaymak amacındaydı. İşte bu noktada Moskova ve Ankara; bir yandan emperyalist Avrupa Devletleri’ne karşı birbirlerinin müttefiki olurken, diğer taraftan da kendi gelecekleri konusunda bir yol haritası belirlediler. Dolayısıyla ikili ilişkilerde yürütülen dostluk ilişkileri karşılıksız değildi. Bolşevikler kendi rejimlerini Anadolu’ya yaymak ve mümkünse Anadolu’yu da sosyalist/komünist bir cumhuriyet olarak Sovyet Rusya’ya katma arzusundayken, Türk milliyetçileri Anadolu’yu Bolşevik egemenliğine sokmadan Rusların maddi ve manevi desteklerini almak arzusundaydı. İşte bu arzular arasında gidip gelen ikili ilişkilerde Bolşevikler, Milli Mücadele döneminde Anadolu’ya komünist rejim ihraç etmek istediler. Bunu gerçekleştirmek için de farklı yöntemler kullandılar. Bu yöntemlerin başında ise propaganda faaliyetleri gelmekteydi. 20. yüzyılda önemli bir rol oynayan propaganda faaliyetleri, 1917 Ekim Devrimi ile Rusya’da kurulmak istenen yeni sistemin yerleştirilmesi ve yayılması için de son derece etkin bir şekilde kullanılmıştır. Bolşevizm propagandası ve girişimleri, tarihsel ve güncel olaylar ile eş zamanlı olarak bazı değişiklikler gösterse de Sovyet propaganda girişimleri tarihsel süreç içerisinde ideolojik anlamda bir süreklilik göstermiştir. Bu çalışmada Sovyet Rusya’nın "Doğu” coğrafyasında kilit konumda bulunan Anadolu’yu yeni düzene dâhil etme süreci içerisinde uyguladığı propaganda faaliyetlerinde kullandığı bazı karikatür ve Anadolu basınındaki propaganda faaliyetleri incelenmiştir. Ayrıca Anadolu’da yapılmaya çalışılan propagandanın etkisi ortaya konularak, Bolşevizm propagandasının amacının ne olduğu; nasıl etkisiz hale getirildiği ele alınacak ve Bolşevik propaganda girişimleri karşısında Anadolu basınının nasıl bir tutum sergilediği ortaya konulmaya çalışılacaktır.Keywords : Türk-Sovyet İlişkileri, Milli Mücadele, Bolşevizm, Propaganda, Basın