TORTUM ÇAYI HAVZASININ TARİHİ COĞRAFYASI
Authors : Ishak Küçükyildiz
Pages : 197-221
View : 7 | Download : 4
Publication Date : 2017-08-31
Article Type : Research
Abstract :Anadolu’nun girişinde önemli bir kavşakta yer alan Erzurum, eski çağlardan beri Orta Asya, Ön Asya ve Kafkaslar üzerinden gelen bütün göçlerin uğradığı bir bölge olmuştur. Özellikle çeşitli Türk boylarının, Batı’ya doğru düzenledikleri seferler ve göçler, Anadolu üzerinde yoğunlaşmıştır. Bölgemiz Anadolu coğrafyasının büyük bir kısmına hayat veren oldukça önemli nehirlerin doğduğu bir coğrafyadır. Erzurum ve çevresinden kaynağını alan büyük nehirler vardır. Bu nehirlerden en önemlilerinden biri hiç kuşkusuz Çoruh Nehri’dir. Çoruh Nehri’nin önemli kollarından biri olan Tortum Çayı da bölge tarihi için oldukça önemlidir. Bu bakımdan çalışma alanımızı oluşturan Tortum Çayı Havzası (Tortum-Uzundere) tarih öncesi ve tarihi çağlarda birçok topluluğun geçiş noktası konumundadır. Tortum çayı ve onun oluşturduğu havzada bölgede kurulmuş olan devletler açısından oldukça önemlidir. Antik çağ yazarlarından biri olan Ksenophon, bu bölgeyi Taokhlar ülkesi sınırlarında göstermiştir. 1998 yılından itibaren A. Ceylan başkanlığında yürütülen Yüzey araştırmaları neticesinde Tortum Çayı Havzası’nın Kalkolitik Çağ’dan itibaren yerleşim gördüğü anlaşılmıştır. M.Ö. II. Binden sonra ise Hayaşa Krallığı, Dayaeni/Diauehi ve Urartu Krallığı gibi devletlerin bölgeye hâkim oldukları görülmektedir. Bu çalışmada bulunduğu geçiş güzergâhları açısından tarih boyunca önemini korumuş olan Tortum Çayı Havzası’nın tarihi coğrafyası incelenecektir.Keywords : Tortum, Uzundere, Urartu, Diauehi, Karaz, Taokhlar