- Akdeniz Sanat
- Vol: 13 21. Uluslararası Ortaçağı ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştımaları Sempozyumu Bildirileri
- Rezan Has Müzesindeki Örnekleri Işığında Geç Roma-Bizans Döneminde Tılsımlar
Rezan Has Müzesindeki Örnekleri Işığında Geç Roma-Bizans Döneminde Tılsımlar
Authors : Gülgün Köroğlu
Pages : 399-424
View : 6 | Download : 1
Publication Date : 2019-10-01
Article Type : Research
Abstract :İnsanlık tarihinin en erken dönemlerinden günümüze farklı amaçlar için, akıl ve bilimle açıklanamayan bir inanç ve mantık çerçevesinde farklı materyallerden yapılmış tılsımlar kullanılmıştır. Farklı din ve eski inançların etkisi görülür. Bizanslılar hastalıklara, kısırlığa, kıtlığa, depreme ve benzer olumsuzluklara şeytan, diğer kötü ruhlar ve kıskançlığın neden olduğuna inanmışlardır. Her türlü kötü etkiden korunmak için de duvar ve kapılara çeşitli biçimlerde haç tasvirleri çizilmiş, boyunlarına röliker ve sarkaç haçlar takmışlardır. Karışık yaratıklar, astrolojik figürler, düğüm, göz, el, yıldız, ay ve benzeri figürler koruyucu olarak dokuma, duvar ve döşeme mozaikleri, duvar resimleri üzerine çizilmiştir. Tılsımların kişilerin üzerinde olduğunda etkisinin arttığına inanılmıştır. Bu sebeple de takı olarak kullanımı taşıma kolaylığı da sağlamıştır. Kötü niyetle yapılmış büyüler için karanlık, kuytu yerler özellikle de kuyu, sarnıç, çeşme ve mezarlıklar tercih edilmiştir. Bu çalışma kapsamında İstanbul’daki özel bir müze olan Rezan Has Müzesi’nde bulunan satın alma yoluyla müzeye kazandırılmış bakır alaşımı, kurşun ve yarı değerli taştan yapılmış madalyon, yüzük ve bilezik gibi tılsım olarak da kullanılmış takılar tanıtılacaktır. Örnekler üzerindeki figürler tanımlanacak, yazılar okunacak ve kökeni araştırılacak ve karşılaştırmalar yapılarak tarihlendirme yapılacaktır.Keywords : Tılsım, muska, kuyumculuk, nazar, kötü ruh