MODERNDEN POSTMODERNE, SANATTA ESTETİK DENEYİMİN DÖNÜŞÜMÜ
Authors : Metin Uçar
Pages : 141-153
View : 72 | Download : 86
Publication Date : 2023-12-31
Article Type : Other
Abstract :Bu çalışma, modern dönemin başlangıcından günümüze kadar sanat alanında değişen paradigmalara bağlı uygulamalarının alımlanması ve anlamlandırılmasında tartışmalı hale gelen estetik deneyimin değişip dönüşen sürecini ele almaktadır. Bireyin kendi dışındaki olay, olgu ya da nesnelerle duyuşsal ve zihinsel açıdan girdiği özel bir tür özne-nesne ilişkisi olarak tanımlanan estetik deneyim; sanat alanında modern dönem boyunca Kant’ın biçimci yaklaşımı ile Hegel’in idealist estetik geleneği üzerine şekillenmiştir. Beden karşısında akla önem veren idealizm, tinsellik, dışavurum, sezgi, idea gibi değerlerin estetik deneyimde belirleyici olmasına neden olmuştur. Bu nedenle sanat eserleri, idea ya da tinin biçime yansıması olarak ele alınmış ve sanat eserlerinde dışavuruma ve biçime dayalı bir deneyim öne çıkmıştır. Ancak, postmodern dönemde ortaya çıkan yeni sanatsal uygulamalar, modern ve öncesi dönem sanatının özne ile nesne arasındaki estetik deneyimini işlevsiz hale getirmiş ve dışavuruma bağlı yaklaşım ile biçime dayalı normatif kurallar geçerliliğini yitirmiştir. Postmodern dönem; sanatın yaşamla ayrılmaz bir bütün olduğunu vurgulayarak alımlayan özne ile sanat nesnesi arasındaki estetik mesafeyi kaldırmış ve buna bağlı olarak modern sanat eserlerinin pasif tefekküre dayalı deneyimi, yerini katılıma dayalı bir deneyime bırakmıştır. Sanat eserlerinin alımlanmasında, biçimci bir estetik deneyimden bağlamsalcı sanat deneyimine değişip dönüşen süreç; Dewey, Danto ve Bourriaud’nun estetik deneyim kuramları çerçevesinde ele alınarak incelenmiştir.Keywords : Modernizm, postmodernizm, çağdaş sanat, estetik, estetik deneyim.