- Turkish Journal of Forest Science
- Vol: 1 Issue: 1
- FİZYOGRAFİK KARAKTERİSTİKLERE VE ARAZİ KULLANIMINA BAĞLI OLARAK TOPRAK ÖZELLİKLERİNDEKİ DEĞİŞİMİN AR...
FİZYOGRAFİK KARAKTERİSTİKLERE VE ARAZİ KULLANIMINA BAĞLI OLARAK TOPRAK ÖZELLİKLERİNDEKİ DEĞİŞİMİN ARAŞTIRILMASI
Authors : Turgay Dindaroğlu, Mustafa Yıldırım Canbolat
Pages : 10-24
Doi:10.32328/turkjforsci.294930
View : 19 | Download : 5
Publication Date : 2017-04-30
Article Type : Research
Abstract :Toprak oluşum açısından kendisini oluşturan anakaya kadar birçok çevresel faktörlerle de etkileşim içerisindedir. Bunların başında yükseklik, eğim ve bakı gibi fizyografik karakteristikler gelmektedir. Bu özellikler toprakların bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerini doğrudan ya da dolaylı olarak etkilemektedir. Bu araştırma, fizyografik karakteristiklerin toprağın önemli bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri üzerine etkilerini ortaya koymak amacıyla Erzurum Kuzgun Baraj Gölü çevresinde yürütülmüştür. Araştırma alanının fizyografik karakteristikleri CBS ortamında belirlenmiş ve arazi kullanım durumuna göre 80 adet bozulmuş yüzey toprak örnekleri üzerinde fiziksel ve kimyasal analizler yapılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS paket programı kullanılmıştır. Arazinin ortalama yüksekliği 2100-2400 m arasında değişmektedir. Yükseklik grupları ile toprak özellikleri arasında, rakım arttıkça kil içeriği, organik madde içeriği ve agregat stabilitesi oranında azalış; kum, pH, fosfor ve toprak aşınım faktörü (K) değerlerinde ise artışlar meydana gelmiştir. Alan genel olarak dik eğimli bir yapıya sahiptir. Bu eğim grubu mevcut bitki çeşitliliğinde kısıtlamalara neden olduğu gibi toprak aşınım oranını da olumsuz yönde etkilemektedir. Eğimin yüksek olduğu alanlar genelde güney bakılı alanlardır. Bu alanlarda yükselti ve eğimin olumsuz etkileri kombine bir şekilde toprak özelliklerine de yansımıştır. Eğim oranı arttıkça kil oranı, organik madde ve agregat stabilitesinde azalma, kum oranı ve K faktöründe ise artma eğilimi tespit edilmiştir. Güney bakılarda ise kum oranında ve K faktöründe istatistiksel anlamda önemli bir artış tespit edilmiştir. Arazi kullanımına bağlı olarak, organik madde içeriği, K faktörü, agregat stabilitesi, kum, silt ve kil oranlarında farklılıklar, özellikle fizyografik faktörlerinde etkisiyle daha belirleyici olmuştur. Sonuç olarak, fizyografik karakteristikler toprak verimliliğin sağlanmasında da önemli bir rol oynamaktadır. Bu nedenle özellikle su üretimi gibi önemli fonksiyonlara sahip havzalarda sürdürülebilir arazi kullanımı için fizyografik faktörlerin olumsuz etkilerinin toprak koruma ve ıslah projeleri ile minimize edilmesi önemlidir.Keywords : Toprak özellikleri, fizyografya, arazi kullanımı