- Atatürk Yolu Dergisi
- Vol: 11 Issue: 44
- Yönetsel Alanda Değişimler ve Devrim Hareketlerine Karşı Gerici Tepkiler "Serbest Cumhuriyet Fı...
Yönetsel Alanda Değişimler ve Devrim Hareketlerine Karşı Gerici Tepkiler "Serbest Cumhuriyet Fırkası - Menemen Olayı"
Authors : Necdet Aykaç
Pages : 581-625
Doi:10.1501/Tite_0000000305
View : 19 | Download : 8
Publication Date : 2009-04-01
Article Type : Other
Abstract :Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde başlatılan toplumsal dönüşüm hareketi, Türk toplumunu çağ dışı bırakan uygulamaları sona erdirmiş ve çağdaş topluma giden yolun önünü açmıştır. Bununla birlikte laik düzen ve dünya görüşü doğrultusunda birbiri ardınca gerçekleşen devrimler, dinsel kurallara bağlı çevrelerin tepkisine neden olmuştur. İşte bu ortamda Mustafa Kemal Paşa’nın isteği doğrultusunda çok partili demokratik hayata geçiş için başlatılan girişimler de (Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ve Şeyh Sait İsyanı), olumsuz sonuçlanmıştır. Bu çalışmada çok partili demokratik hayata geçiş için atılan ikinci adım ele alınmıştır. Özellikle 1929 başlayan ve 1930’lu yıllarda etkisini daha çok hissettiren Dünya Ekonomik Bunalımı, özellikle sanayileşmiş şehirleri vurmuş ve Türkiye bu bunalımdan fazlasıyla etkilenmiştir. Bu arada ekonomik sıkıntılar sonucunda baş gösteren huzursuzluğun çözümünün yeniden çok partili siyasal hayata geçmekle bulunabileceği düşünülmüş ve Serbest Cumhuriyet Fırkası kurulmuştur. Fakat bu girişimde uzun süreli olmamış, Fırka’nın yaşanan sıkıntı ve siyasi gelişmelerle kısa bir süre sonra kapandığı görülmüştür. Nitekim Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kapanmasının ardından laik hukuk düzenine ve Cumhuriyete karşı çıkarılan gerici bir ayaklanma "Menemen Olayı”,henüz çok partili demokratik hayata geçişin erken olduğunu ispatlayacaktırKeywords : Serbest Cumhuriyet Fırkası, Menemen Olayı, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Seyh Sait İsyanı, Mustafa Kemal Paşa, İsmet (İnönü) Paşa, Fethi (Okyar) Bey, Asteğmen Mustafa Fehmi Kubilay Bey, Giritli Mehmet