- Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi
- Vol: 51 Issue: 3
- Erzurum Kars Platosunda Yüksek Dağ ve Çayır Topraklarının Yaygın Özellikleri ve Arazi Kullanım Durum...
Erzurum Kars Platosunda Yüksek Dağ ve Çayır Topraklarının Yaygın Özellikleri ve Arazi Kullanım Durumu
Authors : Müdahir Özgül
Pages : 309-320
Doi:10.17097/ataunizfd.710916
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2020-09-25
Article Type : Research
Abstract :Yeryüzündeki doğal ve agro-ekosistemlerin varlıklarını sürdürebilmesi için toprak önemli kaynaktır. Bu araştırma, Erzurum-Kars platosunda yüksek dağlık alanlarda yer alan yaygın dağ-çayır topraklarının genel özelliklerinin ortaya konulması ve arazi kullanım durumunun değerlendirilmesi amacıyla yürütülmüştür. Bu amaçla Erzurum- Kars platosu, Erzurum (Palandöken/Eğerli dağı, Dumlu/Mescit dağı) ve Kars (Ardahan/Göle, Allahuekber dağı) lokasyonlarındaki çayır ve mera alanlarında toplam 4 profil açılmıştır. Profillerin arazide tanımlamaları yapılmış ve genetik horizonlarından toprak örnekleri alınarak fiziksel ve kimyasal özellikleri tayin edilmiştir. Yapılan değerlendirme sonucunda araştırma sahasındaki çayır ve mera alanlarının, A-B-C horizonlarına sahip profil gelişimi gösteren orta derin topraklardan meydana geldiği kaydedilmiştir. Söz konusu profillerin ana materyali bazaltik materyal olup, çayır vejetasyonu altındaki toprakların A horizonları ince bünyeli (CL) ve mera vejatasyonu altındakiler ise orta bünyeli (SL)’dir. Profillerin A horizonundaki ortalama organik madde içerikleri çayır alanlarında %14,5 ve mera alanlarında %8,8 civarında olup, profil derinliği boyunca azalma eğilimi göstermektedir. Platoda, iklim, topografya ve bitki örtüsünün etkinliği çernozem ve kestane rengi toprakların gelişimini yönlendirmiştir. Araştırma alanında toprak özelliklerinin gelişiminde topoğrafya, yükselti ve iklim özelliklerinde görülen farklılıklar, bitki türleri ve bunların yayılışı önemli rol oynamıştır. Arazilerin büyük bir bölümü otlak (mera), vadiler ve teraslarda tarım arazileri, yamaç ve sarp alanlarda çalılık ve çıplak yüzeyler, yüksek kısımlarda kayak ve doğa spor alanların bulunduğu platolar mevcuttur. Araştırmaya konu alanların mevcut durumda arazi kullanımı açısından çok önemli sorunları içerdiği, bu sebeple planlı kullanıma dönük çalışmaların yapılmasının, özellikle hayvancılığın ön plânda olduğu Erzurum-Kars platosu için önemli olduğu ortaya konulmuştur.Keywords : Yüksek dağ, Çayır toprakları, Topoğrafya, Toprak katenası, Çernozem