- Turkish Journal of Earth Sciences
- Vol: 7 Issue: 3
- Petrogenesis of the Çiçekdağ Igneous Complex, N of Kırşehir, Central Anatolia, Turkey
Petrogenesis of the Çiçekdağ Igneous Complex, N of Kırşehir, Central Anatolia, Turkey
Authors : Sabah Yilmaz, Durmuş Boztuğ
Pages : 185-200
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 9999-12-31
Article Type : Makaleler
Abstract :Orta Anadolu, çarpışma zonunu karakterize eden jeolojik özelliklerin bazılarının korunarak birlikte gözlenebildiği bir bölgedir. Orta Anadolu’daki bu çarpışma zonu, Maestrihtiyen’de Neo-tetis’in kuzey kolunun Avrasya plakası (Pontik basement) altına, kuzeye dalması ile oluşan Ankara-Erzincan sütur zonu boyunca Anatolid-Pontid çarpışmasının Anatolid pasif kenarında oluşmuş bazı jeolojik olaylar ile karakterize edilmektedir. Bu jeolojik olaylar şunlardır: Terslenmiş metamorfizma, ana sütur zonundan türemiş ofiyolit dilimleri, çarpışmayla eşzamanlı ve S/CST tipi magmatizma, çarpışma sonrası, yüksek K’lu kalkalkalin, hibrid ve I/HLO tipi magmatizma, çarpışma sonrası, levha içi, A-tipi alkalin magmatizma ve çarpışma sonrası Orta Anadolu basenleridir. Bu jeolojik oluşumlardan, Ankara-Erzincan sütur zonundan türemiş ofiyolitik dilimler ile çarpışma sonrası yüksek K’lu kalkalkalin, hibrid I/HLO tipi magmatizma ve çarpışma sonrası levha içi A-tipi alkalin magmatizma Orta Anadolu’da Çiçekdağ bölgesinde zamankonum bakımından iyi bir beraberlik sunarlar. Orta Anadolu ofiyoliti olarak isimlendirilen ofiyolitik dilim, çalışma alanında Çökelik volkaniti ve Akçakent gabrosu olarak, haritalanabilir iki birimden oluşmaktadır. Akçakent gabrosu, bazı lokasyonlarda Çökelik volkaniti içerisinde gabroyik intrüzyonlar şeklinde gözlenmektedir. Bununla beraber, bu iki birim arasında, Akçakent gabrosunun Çökelik volkaniti üzerine doğudan-batıya doğru bindirdiği faylı bir sınır tanımlanmaktadır. Akçakent gabrosu kayaçları ofitik dokulu olup, uralit gabro olarak isimlendirilebilecek bir mineralojik bileşime sahiptir. Bazı major ve iz element jeokimyası verilerine göre, bileşim olarak tüketilmiş mantodan türeyen düşük K’lu toleyitik bir karekter sergilemektedir. Halaçlı monzograniti, çarpışma sonrası, yüksek K’lu kalkalkalin, hibrid I/HLO- tipi magmatizmadan oluşan bir özelliğe sahip olup, kısmen Çökelik volkanitinden türemiş bazı kontakt metamorfik hornfelslerin varlığıyla da belirlenen, Orta Anadolu Ofiyolitleri içerisine sokulum yapmıştır. Halaçlı monzograniti kayaçlarında K-feldispat megakristallerinin varlığıyla faneritik-porfiritik bir doku tanımlanmıştır. Ana kayaç yapıcı mineralleri, kuvars + K-feldipat + plajiyoklaz (An32–44) + hornblend + öjit + biyotitten oluşur. Çarpışma sonrası levha içi A-tipi magmatizmanın bir üyesi olan Eğrialan siyeniti, Orta Anadolu ofiyolitleri ve Halaçlı monzograniti içerisine sokulum yapmış olarak görülmektedir. Bu siyenitik kütlenin kayaçları, dokusal özellikleri göz önüne alınarak orta-iri taneli ve orta taneli kayaçlar olarak alt sınıflara ayrılmıştır. Ana kayaç yapıcı mineralleri ortoklaz + plajiyoklaz(An32–40) ± nefelin + ribekit/arfvedsonit + egirin + biyotit ± melanit granattan oluşmaktadır. Aksesuvar mineral olarak titanit + apatit + xenotim + monazit + allanit + zirkon + florit mineralleri bulunur. Eğrialan siyeniti, siyenitik kütleler içerisinde ve gabrolar ile kontakt oluşturan kesimlerde florit mineralizasyonları içerirler.Keywords : Çiçekdağ magmatik kompleksi, yüksek K’lu kalkalkalin magmatizma, alkali magmatizma, Orta Anadolu ofiyoliti, magmatik petrojenez, çarpışma zonu magmatizması