- Turkish Journal of Earth Sciences
- Vol: 10 Issue: 1
- Stratigraphy, Geochemistry and Depositional Environment of the Celestine-bearing Gypsiferous Formati...
Stratigraphy, Geochemistry and Depositional Environment of the Celestine-bearing Gypsiferous Formations of the Tertiary Ulafl-Sivas Basin, East-Central Anatolia (Turkey)
Authors : Erdoğan Tekin
Pages : 35-49
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 9999-12-31
Article Type : Makaleler
Abstract :Do¤u-Orta Anadolu bölgesinde yeralan Tersiyer yafll› Sivas-Ulafl evaporit havzas›nda yayg›n olarak sölestin içeren evaporit oluflumlar› bulunmaktad›r. Bunlar bafll›ca üç zona ayr›labilir. Birincisi Geç Eosen yafll› ve laminal› bir karakter sergileyen jipslerdir. Bu tip jipsler Eosen sonundaki regresyona ba¤l› olarak oluflan s›¤ karakterli iç lagünlerde mineralleflmifllerdir. Bunlar› üzerleyen ikinci jips zonu ise Oligosen yafll›d›r ve bafll›ca iki tip fasiyes sergilemektedir. Bunlar kal›n ve masif karakterli jips fasiyesi ile kumtafl› ara tabakal› nodüler jips fasiyesidir. Oligosen’in birinci tip fasiyesi s›¤ sahil sabkhalar›nda, ikinci tip fasiyesi ise menderesli akarsular›n terkedilmifl kanallar› içerisinde oluflmufllard›r. Havzadaki üçüncü ve son evaporit zonu ise Erken Miyosen yafll› masif ve tabakal› jipslerdir. Bunlar›n tabakal› olanlar› fosilli kireçtafllar› ve kumtafllar› ile yer yer ara tabakal›d›rlar. Bölgedeki bu en genç evaporit mineralleflmesi, Sivas Tersiyer havzas›n›n Üst Miyosen bafl›nda güneyden gelen s›n›rl› bir denizel transgresyonun ürünüdür. Bu üç evaporit zonundaki sölestin mineralleflmeleri ise Sivas-Ulafl Tersiyer baseninde oldukça yayg›nd›r. Sölestinler havzada en üst Eosen yafll› kireçtafllar› ve jipsler içerisinde çatlak-karstik boflluklarda dolgu türü tarz›nda, Oligosen’in flüvyal kumtafl› ve kiltafllar› ile masif jipsleri içerisinde yumrular fleklindedir. Üst Miyosen’in masif jipsleri içerisinde ise büyük boyutlu mercekler biçiminde yeral›rlar. Sölestinlerde yap›lan arazi, elektron mikroskobu (SEM), cevher mikroskobisi, elektron mikroprob, s›v› kapan›m, iz element (XRF) ile 18O/16O, 34S/32S ve 87Sr/86Sr izotop çal›flmalar› sedimanter-sinjenetik kökenli bir mineralleflmeyi desteklememektedir. Buna karfl›l›k yüksek s›cakl›k koflullar›n›n etkili oldu¤u epijenetik ve/veya geç diyajenetik oluflum fleklini iflaretlemektedir.Keywords : Sölestin, Jips, Jeokimya, Ulafl-Sivas Havzas›, Do¤u-Orta Anadolu