- Turkish Journal of Earth Sciences
- Vol: 14 Issue: 1
- Shape and Size Characteristics of Bedload Transported During Winter Storm Events in the Cwm Treweryn...
Shape and Size Characteristics of Bedload Transported During Winter Storm Events in the Cwm Treweryn Stream, Brecon Beacons, South Wales
Authors : Tuncer Demir & Rory Peter Dominic Walsh
Pages : 105-121
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 9999-12-31
Article Type : Makaleler
Abstract :Birleflik Krall›k’›n Güney Galler bölgesi, Brecon Beacons yöresinde, Usk Nehri’nin kolu olan Cwm Treweryn akarsuyunda 1995 y›l›n›n ya¤›fll› geçen ilk döneminde, sepet-biçimli yatak yükü tuzaklar› kullan›larak yatak malzemesi yükü tafl›nma flekilleri incelenmifltir. Çal›flmada özellikle belirli oranlardaki çak›l boyut gruplar› ve çak›l flekillerinin tafl›nma üzerine olan etkileri (seçici tafl›nma) incelenmifltir. 2.5 ile 19.5 debiler aras›nda de¤iflen güçlü ak›nt›lar kaydedilmifltir. Oldukça iri boyuttaki yatak yükü hariç tutuldu¤unda, yakalanan çak›llar›n boyut özelliklerinin yüksek debi oranlar›yla çok az bir de¤iflme gösterdi¤i tespit edilmifltir. Bu durum yatak yükü tafl›nmas›n›n, yatakta hakim olan küçük boyuttaki çak›llar›n hareketleri fliddetli olarak belirlemektedir. Hareket eden yatak yükünün flekilsel özellikleri hemen civardaki yatak material yüküyle karfl›laflt›r›lm›fl olup, bulgular, iri çak›llar (32–64 mm) içerisinde disk flekilli materyalin oran› yatak yükünü teflkil eden malzemeye oranla iki kat daha fazla, küremsi olanlar›n oran› %5 daha fazla ve oval›ms› flekildeki çak›llar›n oran›n›n ise daha az oldu¤unu göstermifltir. Küçük bloklar (64–128 mm) içerisinde ise disk fleklindeki hareket eden materyalin oran› yatak yükünü teflkil eden malzemeye oranla %10 daha fazla, iri bloklar (> 128 mm) içerisinde ise egemendir. Ayn› flekilde, bu grup içerisinde küremsilerin oran› en fazla buna karfl›l›k yass› flekilli hiçbir iri blok hareket etmemifltir. Hareket eden materyal içerisinde, iri çak›llar grubunda küremsilerin ve iri bloklar içerisinde ise küremsi ve oval fleklindeki materyalin yüzde oran› artan debi ile birlikte artma göstermifltir. Boyanm›fl tafl deneyleri ile ilgili olarak, yass› ve disk fleklindeki tafllar eflit a¤›rl›klara sahip olmalar›na ra¤men küremsi ve ovalimsi tafllara oranla hareket mesafeleri daha k›sa olmufltur. Bulgular genel olarak gösteriyor ki, çak›l boyutunun üzerinde hareket etti¤i pürüzlü yatak yüzeyi elemanlar›na oranla daha büyük oldu¤u durumlarda, çak›l fleklinin seçici tafl›nma üzerindeki etkisi daha belirgin olmaktadir. Buna karfl›l›k, oldukça pürüzlü yatak yüzeyleri üzerinde, herhangi bir flekle sahip çak›l›n hareketi yatak yüzeyini oluflturan unsurlar›n hareketi ile s›n›rl›d›r.Keywords : yatak yükü, çak›l a¤›rl›kl› akarsular, çak›l flekli, çak›l boyutu, yuvarlakl›k, küresellik, Usk Nehri, Cwm Treweryn akarsuyu, Galler