- Turkish Journal of Earth Sciences
- Vol: 16 Issue: 1
- Constraints on the Origin of the Bal›kesir Thermal Waters (Turkey) from Stable Isotope (δ18O, δD, δ1...
Constraints on the Origin of the Bal›kesir Thermal Waters (Turkey) from Stable Isotope (δ18O, δD, δ13C, δ34S) and Major-Trace Element Compositions
Authors : Halim Mutlu
Pages : 13-32
View : 5 | Download : 2
Publication Date : 9999-12-31
Article Type : Makaleler
Abstract :Kuzeybat› Anadolu’da yer alan Bal›kesir bölgesi termal sular› 31.8–98.5 ºC aras›nda de¤iflen s›cakl›k, 6.40 ile 8.40 aras›nda seyreden nötre yak›n pH ve 327–2578 mg/l aral›¤›ndaki Toplam Çözünmüfl Madde (TDS) de¤erleri sergilemektedir. Bölgede, s›cakl›klar› yüksek olan sular Na2SO4-NaHCO3, ›l›k sular ise CaHCO3 tipte bir bileflime sahiptir. Bal›kesir bölgesi s›cak sular›ndaki iz element bileflimleri önemli de¤iflimler göstermektedir. Sulardaki ve karbonat çökellerindeki alkali toprak metal bileflimlerinin karfl›laflt›r›lmas› sonucunda, magnezyum ve baryumun hareketli davran›fl sergiledikleri tespit edilmifltir. Kat› ve ak›flkan fazlardaki stronsiyum bileflimi genellikle sabit bir de¤er göstermektedir. Sulardaki ve karbonat çökellerindeki Li/Cs ve B/Cl oranlar›n›n benzer de¤erler göstermeleri, bu iyonlar›n basit kayaç çözünme ifllevi neticesinde suya kat›ld›klar›na iflaret etmektedir. Mineraldenge hesaplamalar›, CO2‘in termal sular›n kimyasal bileflimi üzerinde önemli bir etkisi oldu¤unu göstermifl ve ak›flkan bileflimlerinin denge durumu ile de¤il kayaç çözünme ifllevi taraf›ndan denetlendi¤ini ortaya koymufltur. Bal›kesir bölgesi termal sular›na uygulanan jeotermometre hesaplamalar› 200 °C’lik maksimum rezervuar s›cakl›¤› öngörmüfltür. δ18O-δD bileflimleri sular›n kökeninin meteorik oldu¤unu göstermifltir. Termal sulardaki sülfat için analiz edilen δ34S bileflimleri -5.5 ile +25.2‰ aras›nda de¤iflmektedir. Baz› sular›n kükürt izotop bileflimleri karasal evaporitlere karfl›l›k gelirken, bir k›s›m sulardaki kükürt ise sülfat indirgenme ifllevi neticesinde oluflmufltur. Termal sulardaki çözünmüfl inorganik karbon üzerinde analiz edilen δ13C bileflimleri -17.7 ile +0.7‰ aras›nda de¤iflmektedir. Kükürt gibi, karbonun da farkl› kökenler sergiledi¤i tespit edilmifltir. S›cakl›klar› yüksek olan sulardaki karbonun denizel karbonatlar›n çözünmesinden kaynakland›¤› düflünülmektedir. Bölgedeki denizel karbonat kayalar›n›n karbon izotop bileflimleri bunu destekler niteliktedir. Buna karfl›n, düflük s›cakl›ktaki sulardaki karbon ise organik bir köken sunmaktad›r.Keywords : su-kayaç etkileflimi, durayl› izotop bileflimleri, ana-iz element jeokimyas›, Bal›kesir s›cak sular›, Türkiye