- Turkish Journal of Earth Sciences
- Vol: 19 Issue: 3
- Displacements and Kinematics of the February 1, 1944 Gerede Earthquake (North Anatolian Fault System...
Displacements and Kinematics of the February 1, 1944 Gerede Earthquake (North Anatolian Fault System, Turkey): Geodetic and Geological Constraints
Authors : Mehmet Emin Ayhan & Ali Koçyiğit
Pages : 285-311
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 9999-12-31
Article Type : Makaleler
Abstract :Kuzey Anadolu Fay Sistemi (KAFS) yaklaşık 2–110 km genişliğinde ve 1600 km uzunluğunda, kıta içi dönüşüm fayı niteliğinde bir levha sınırı olup, Anadolu plakası ve Avrasya plakası arasındaki sınırı oluşturur. Gerede fay zonu KAFS’nin batı kesiminde yeralan önemli aktif yapılardan biri olup 1–9 km genişliğinde, 325 km uzunluğunda, DKD gidişli sağ yanal doğrultu atımlı bir fay zonudur. Oluşumundan (Geç Pliyosen) günümüze değin geçen süre içinde Gerede fay zonunda biriken toplam atım yaklaşık 43 km’ dir. Bu toplam atım 16.5 mm/yıl gibi bir ortalama kayma hızına karşılık gelir. 1 Şubat 1944 Gerede depremi Gerede fay zonu içinde oluşmuştur. Ancak bu depremin kinematiği ve kaynak parametreleri tam olarak bilinmemektedir. Jeolojik olarak arazide haritalanan yüzey kırığı ve kırık boyunca atımlara dayalı olarak hesaplanan ortalama sağ yanal atım 4.37 m, yeni ölçülen en büyük sağ yanal atım ise 7.16 m’dir. Çalışma alanı ve çevresini kapsayan triyangulasyon ağı ilkin 1936–1943 yılları arasında kurulmuştur. Bu ağın 28 noktasında 1995–2004 yılları arasında yeni GPS ölçümü yapılmıştır. Intersismik deformasyon ve bölgeyi etkileyen diğer depremlerin kosismik deformasyon etkileri giderildikten sonra, 1944 Gerede depreminin neden olduğu kosismik yer değiştirmeler, yeniden hesaplanmıştır. Kosismik yer değiştirmelerin elastik yarı uzayda modellenmesi, 4.40 ± 0.11 m sağ yanal ve 1.02 ± 0.17 m normal atıma sahip bir yırtılma yüzeyini ortaya koymuştur. 191 km uzunluğunda ve 16 km derinliğinde olan bu yırtılma yüzeyi K76°D doğrultulu olup yer yer kuzeye ve bazan da güneye 85° ± 5° eğimlidir. 1 Şubat 1944 depreminin jeodezik skaler momenti (Mo)= 4.02x1020 Nm, jeodezik moment magnitüdü ise Mw= 7.74 olarak yeniden hesaplanmıştır. Yırtılma yüzeyi aşağı yönde yaklaşık 28 km derinliğe kadar genişletildiğinde önemli kayma dağılımı elde edilmiştir. Ayrıca, Gerede fay zonundan kaynaklanabilecek büyük bir depremin jeodezik ve jeolojik verilere göre yinelenme aralığı da sırayla 232 ± 25 yıl ve 266 ± 35 yıl olarak yeniden hesaplanmıştır.Keywords : Kuzey Anadolu Fay Sistemi, Gerede fay zonu, Gerede depremi, kosismik deformasyon, GPS, triyangulasyon