- Turkish History Education Journal
- Vol: 10 Issue: 1
- The anatomy of a student uprisal: The case of the Bursa Sultani (1914) from the perspective of polit...
The anatomy of a student uprisal: The case of the Bursa Sultani (1914) from the perspective of political considerations in the Ottoman educational system
Authors : Eyüp Cücük, Erkan Işiktaş
Pages : 115-134
Doi:10.17497/tuhed.896543
View : 10 | Download : 8
Publication Date : 2021-05-22
Article Type : Research
Abstract :Bu araştırmada; siyasetin Osmanlı eğitim sistemine etkisi bağlamında Bursa Sultani Mektebinde 1914 yılında gerçekleşen bir öğrenci ayaklanmasının oluşumu, gelişimi ve sonuçlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Bursa Sultani Mektebi, başkent İstanbul’a yakınlığı itibariyle taşradaki modern eğitim politikalarının hızlı ve etkili bir şekilde uygulandığı yer olarak bilinen Hüdavendigâr vilayeti merkezindeki Bursa şehrinde yer almaktadır. Bu özelliğinden ötürü adı geçen mektepteki öğrenci ayaklanmasının bürokrasiye nasıl yansıdığı, kurumlar arası yazışmalarla gerekli araştırma ve soruşturmanın nasıl yürütüldüğü ve gerekli tedbirlerin nasıl alındığının ortaya çıkarılması önem arz etmektedir. Öğrenci ayaklanmasını tüm ayrıntılarıyla ve sistematik bir şekilde incelemeyi amaçlayan bu çalışma nitel bir yaklaşımla oluşturulmuş olup özgün ve birincil kaynaklara dayalı bir eğitim tarihi araştırması olarak tasarlanmıştır. Bu doğrultuda Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığında yapılan taramalar neticesinde temin edilen belgeler ışığında tarihsel bir inceleme yapılmıştır. Osmanlı Türkçesiyle yazılı bu belgeler; tarih biliminin gerektirdiği yöntem ve metotlar çerçevesinde incelenerek ayaklanmaya dair tarihsel olay örgüsü yeniden kurgulanmıştır. Buna göre; 28 Mart 1914 tarihinde Bursa Sultani Mektebinde bir grup öğrenci muhtelif sebeplerle ayaklanma çıkararak mektebi terk etmiştir. Öğrenciler, Bursa’daki Darülmuallimin ve Ziraat Mektebi öğrencilerini de isyana teşvik etmiş ve şehrin sokak ve çarşısında dolaşarak halk arasında propaganda yapmışlardır. Bu olay gittikçe hararetli bir hal alarak İstanbul başta olmak üzere Bursa civarındaki birçok ilde yer alan mektepleri ve öğrencileri tehdit eder bir duruma gelmiştir. Bunun üzerine merkezden bölgeye müfettiş tayin edilerek etraflı bir soruşturma başlatılmıştır. Bu isyan hareketi, devlet tarafından gerekli tedbirlerin alınması suretiyle bastırılmış olsa da yetkilileri bir süre uğraştıran önemli bir öğrenci vakası olarak tarihte yer almıştır.Keywords : Türk eğitim tarihi, Bursa Sultani Mektebi, öğrenci isyanı