- Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi
- Issue: 73
- XIX. Yüzyılın İkinci Yarısında Rusya’nın Osmanlı Devleti’ne Yönelik Yayılmacı Politikası Ekseninde İ...
XIX. Yüzyılın İkinci Yarısında Rusya’nın Osmanlı Devleti’ne Yönelik Yayılmacı Politikası Ekseninde İstihbarat Faaliyetleri
Authors : Cantürk Aydin
Pages : 157-169
Doi:10.54614/JTRI.2022.3840
View : 8 | Download : 1
Publication Date : 2022-01-30
Article Type : Research
Abstract :Rusya’nın, istihbaratı uluslararası ilişkilerde etkili bir şekilde kullandığı ve en başarılı olduğu ülke Osmanlı Devleti’dir. Bunun en büyük nedeni Rus çıkarlarının büyük ölçüde Osmanlı topraklarında olmasıydı. Rusya’nın Osmanlı coğrafyasında yürütmüş olduğu faaliyetlerde istihbarat biriminden yararlandığını, Osmanlı arşiv belgeleri göz önüne sermektedir. Bu belgelerden anlaşılacağı üzere Rusya, Osmanlı tebaasına mensup Müslim ve Gayrimüslim halklardan etkin bir biçimde casusluk faaliyetlerinde yararlanmıştı. Rusya, 1774 Küçük Kaynarca Antlaşmasıyla elde ettiği Ortodoks tebaanın çoğunlukta olduğu yerlerde konsolosluklar açma hakkı ile dinî bir milliyetçilik yapmış ve Osmanlı Gayrimüslim toplumunu isyana teşvik ederek karışıklıkların çıkmasına ve devletin zayıflamasına neden olmuştur. İstihbarat faaliyetlerinin ana yönetim merkezi rolünü üstlenmiş olan İstanbul Rus Elçiliği’nin görev yetkileri bu konsoloslukların kurulması ile azalmış gibi görünse de açılan yeni konsolosluklar emirleri yine buradan alıyorlardı ve aldıkları haberlere göre; Osmanlı tebaası üzerinde yalan haber yayma, provoke etme, para karşılığı haber toplama vb. şekillerde casusluk görevlerini yerine getiriyorlardı. Tutulan raporlar Rusya’ya iletiliyor ve bu raporlardan alınan bilgiler ile Osmanlı-Rus savaşları şekilleniyordu.Keywords : Osmanlı Devleti, Rusya, İstihbarat, Casusluk