- Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi
- Issue: 66
- Bir Halk Hikâyesi Parodisi, Bağlamından Kopan Bir Kahraman: Asrî Kerem
Bir Halk Hikâyesi Parodisi, Bağlamından Kopan Bir Kahraman: Asrî Kerem
Authors : Ahmet Özgür Güvenç
Pages : 237-260
Doi:10.14222/Turkiyat4186
View : 12 | Download : 5
Publication Date : 2019-09-15
Article Type : Research
Abstract :Parodi, kısa tanımıyla, önceki metnin komik bir şekle dönüştürülmesidir. Yeni metni hazırlayan kişinin niyeti, ortaya konan metnin parodi olup olmadığının belirlenmesinde önemli bir rol oynar. Çünkü parodide asıl mesele, önceki metnin mizah yapma gayesiyle yeniden yorumlanmasıdır. Diğer taraftan okurun da parodisi yapılan metni algılaması gerekir. Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında birçok parodi örneğine rastlamak mümkündür. Bunların arasında geleneksel anlatılarla ilişkilendirilebilecek genel ve özel parodi türünde numuneler vardır. Orhan Seyfi Orhon’un kaleme aldığı "Asrî Kerem” bu örneklerden biridir. Ünlü halk hikâyesi "Kerem ile Aslı”nın parodisi olan eser, devletin halk anlatılarına müdahalesini eleştirmek amacıyla ortaya konmuştur. Eserde, Kerem’in modern dünyayla sınavı gözler önüne serilmiştir. Eleştirinin çıkış noktası, "Dâhiliye Vekâleti Matbuat Umum Müdürlüğü” tarafından 11.05.1937 tarihinde yayınlanan tamimdir. Tamimde Cumhuriyet’in temel değerlerini halkın özümsemesi ve bu değerlerin yeni nesle sağlıklı bir şekilde aktarılması amacıyla halk kitaplarının önemine dikkat çekilmiş, toplumun ilgi gösterdiği halk anlatılarının millî unsurlar ve Cumhuriyet’in temel değerleriyle donatılarak yeniden kaleme alınmasının gerekliliği belirtilmiş ve bu hususta ilgili kişi ve kurumlar göreve davet edilmiştir. Devam eden süreçte ideolojik eğilimleri olan birçok yazar ve yayınevi bu davete icabet emiştir. Böylelikle birçok halk anlatısı yeniden yazılarak yediden yetmişe her kesimden okurun zevkine sunulmuştur. Bağlamından koparılarak resmî makamların istediği forma dönüştürülen Kerem’in 1930’lu yıllardaki macerası uyumsuzluklarla dolu olduğu için gülünçtür. Bu çalışmada asıl metinle parodi formuna dönüştürülmüş metin karşılaştırılarak geleneksel anlatının hangi dinamiklerinin parodi malzemesi olarak kullanıldığı ve anlatının başkahramanının hangi yönleriyle modernleştirildiği tespit edilecektir. Ayrıca kurgulanan modern anlatı evrenine gerçeğe dair hangi unsurların eklemlendiği ve anlatıda hangi unsurların öne çıkarıldığı gözler önüne serilecektir.Keywords : Parodi, Mizah, Yeniden Yazım, Halk Hikâyesi, Kerem ile Aslı.