- Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi
- Issue: 66
- Mersiye Türünün Mizahî Eleştirisi: Meâlî’nin Mersiye-i Gürbesi
Mersiye Türünün Mizahî Eleştirisi: Meâlî’nin Mersiye-i Gürbesi
Authors : Munise Koç
Pages : 127-139
Doi:10.14222/Turkiyat4212
View : 10 | Download : 5
Publication Date : 2019-09-15
Article Type : Research
Abstract :Hayatın evrelerinden biri olan ölümü ve ölenin kaybı karşısında insanoğlunun acısını ifade etme şekli çeşitli biçimlerde gerçekleş¬miştir. Bu ifade edişin edebî biçimlerinden biri de mersiyelerdir. Mersiyeye ölen kişilere yapı¬lan güzellemeler de denebilir. Mersiyelerde, kaybedilen varlığın iyilikleri, meziyetleri, ya¬şarken sergilediği başarıları ve ayırt edici özel¬likleri çoğu zaman abartıya kaçacak şekilde sı¬ralanır. Bu şiirler, padişah, şehzade, devlet bü¬yüğü, din adamı, akraba veya arkadaş için ya¬zılabildiği gibi kaybedilen şehirler ve hayvan¬lar için de yazılmıştır. Bunlardan biri de 16. yüzyıl şairlerinden Meâlî’ye aittir. Meâlî, kay¬naklarda neşeli mizaçlı, hafif meşrep, görenle¬rin gülmeden duramadığı, köse bir adam olarak tanımlanmıştır. Şiirlerinde, hicve ve mizaha devrin şiir anlayışını zorlayacak ölçüde yer vermiştir. Meâlî, ölümün acı verici bir ifadesi olan mersiye türünü, ince ve zarif zekâsıyla "Mersiye-i Gürbe” adlı 21 bentlik şiirinde hic¬vetmiştir. O, mersiye geleneğinin abartılı un¬surlarını mübağalalı bir şekilde, ölmüş olan ke¬disi üzerinden mizahî bir üslûpla eleştirir. Ça¬lışmamızın amacı, ilk anda güldüren 21 bentlik "Mersiye-i Gürbe”yi mersiye geleneği içinde ele alarak, onun yapı özelliklerini ve türünün mizâhî bir hicvi olduğunu ortaya koymaktır.Keywords : mersiye, Meâlî, mizah, hiciv, mersiye-i gürbe