- Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi
- Issue: 64
- Odgurmış’ta Kanaat/Akıbet İkilemi
Odgurmış’ta Kanaat/Akıbet İkilemi
Authors : Tülin Arseven
Pages : 233-251
Doi:10.14222/Turkiyat3927
View : 10 | Download : 4
Publication Date : 2019-01-31
Article Type : Research
Abstract :Felsefe, dil ve edebiyat araştırmaları başta olmak üzere pek çok disiplinden araştırmacı tarafından pek çok açıdan incelenen Kutadgu Bilig, Türk edebiyatının en önemli eserlerinden biridir. Bu eser, Yusuf Has Hâcip tarafından yazılmış ve 1069 yılında tamamlanmıştır. Kimi kaynakta siyaset-name kiminde nasihat-name olarak tanımlanan Kutadgu Bilig, ahlak ve devlet anlayışı ile İslam inancının ilkeleri birleştirilerek kaleme alınmış, değerli bir eserdir. Eser, Türk töresini ve toplum yaşamına dair meseleleri, iyi bir devlet yönetiminin nasıl olması gerektiği bilgisi ile bir arada ele alır. Eserin başarısı böylesine ağır bir konunun oldukça ilginç bir yöntemle, sıra dışı bir anlatımla dile getirilmesinde yatar. Devlet, mutluluk, akıl, kanaat/akıbet kavramları Kün-Togdı, Ay-Toldı, Ögdülmiş ve Odgurmış’ın şahsında ve bunların arasında geçen karşılıklı konuşmalarda ifadesini bulur. Bu çalışmada, bu dört ana karakterden yalnızca Odgurmış’un olay örgüsü içindeki yeri ve görüşleri değerlendirmeye alınmıştır. İncelemenin çıkış noktasını, Odgurmış’ın simgelediği kavramın edebiyat araştırmalarının birçoğunda "kanaat/akıbet” sözcükleri ile tanımlanmış olması oluşturmaktadır. Oysa Reşid Rahmeti Arat, Kutadgu Bilig üzerine yaptığı araştırmalara dayanarak, Odgurmış’ın sadece "akıbet”i simgelediği görüşündedir. Reşid Rahmeti Arat’ın bu saptamasından hareketle bu çalışmada, nitel araştırma yöntemleri kullanılarak, eserin olay örgüsü içinde Odgurmış’ın yeri ve dünya görüşü irdelenerek kanaat/akıbet ikilemi tartışmaya açılmıştır.Keywords : Kutadgu Bilig, Yusuf Has Hacip, Odgurmış, kanaat, akıbet