- Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi
- Issue: 64
- Dede Korkut Kitabı’nda Birkaç Kelimelerin Okunuşu Üzerine
Dede Korkut Kitabı’nda Birkaç Kelimelerin Okunuşu Üzerine
Authors : Vahid Adil Zahidoğlu
Pages : 103-116
Doi:10.14222/Turkiyat3804
View : 10 | Download : 5
Publication Date : 2019-01-31
Article Type : Research
Abstract :Bilim dünyasına tanıtıldığı tarihten geçen iki yüz yıla kadar zaman sürecinde Dede Korkut Kitabı değişik yönlerden araştırılmaktadır. Bu süreçte abidenin eleştirmeli yayınları (edition critique) gerçekleştirilmiş, orijinal metninin ortaya çıkarılması, kelimelerin doğru okunuşu ve anlamlarının belirlenmesi, sorunlu metin parçalarının onarımı ile ilgili birçok işler görülmüştür. Lakin büyük emek verilerek yapılmış bu titiz çalışmalara rağmen abidede anlaşılması güçlük yaratan kelimelere ve metin parçalarına bugün de rastlanmaktadır Her hangi bir yazılı edebi kaynağın, özellikle de Dede Korkut Kitabı gibi önemli bir abidenin tetkiki büyük ölçüde metnin orijinale uygunluğuna, metinse araştırmanın objektifliğine bağlıdır. Düzgün tertip edilmiş metnin arkasında bu metnin ait olduğu devrin dil özelliklerini, kelimelerin etimolojik tahlilini, bir biriyle gramer ve mantıksal bağlılığını aksettiren ciddi ilmi araştırmalar olmalıdır. Etimolojik araştırma yapılmadan, anlamları dakik şekilde belirlenmemiş ve birçok hallerde tahkiye akışına uymayan, tesadüfi sesteş kelimelerin metne dâhil edilmesi bu metinden yararlanan okuyucular için de potansiyel tehlike kaynağı oluşturabilir. Dede Korkut Kitabı’nın yayımlarında kelimelerin okunuşu ile bağlı uygunsuzluklar, metin bağlamlarında görülen kırıklıklar büyük ölçüde bu etkenlerle bağlıdır. Bütün bunlar dikkate alınarak makalede birkaç yeni okuma önerisi ileri sürülmüş, evek "derhal”, azday "uğurlu, mübarek”, kımçala- "ileri geri koşuşturmak, yüpürmek”, koşuluk "irtibat, alaka, bir araya gelme”, yetri "tıpatıp, tamamen” vb. kelimeler üzerine açıklamalar yapılmıştır.Keywords : Dede Korkut Kitabı, okuma yanlışlıkları, yeni öneriler