- Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi
- Issue: 75
- Dağlık Altay’daki Okunmamış Bazı Yazıtlar Üzerine Okuma ve Anlamlandırma Denemesi
Dağlık Altay’daki Okunmamış Bazı Yazıtlar Üzerine Okuma ve Anlamlandırma Denemesi
Authors : Muhammed Mustafa Bakir
Pages : 429-436
Doi:10.5152/JTRI.2022.4590
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2022-09-30
Article Type : Research
Abstract :Köktürk harfli yazıtlara ev sahipliği yapan yerlerden biri olan Dağlık Altay bölgesinde 101 yazıt mevcuttur. Bu yazıtların 85 tanesi kaya yazıtıdır. Kalanlar ise çeşitli nesneler üzerine yazılan yazıtlardır. Bu yazıtların hemen hemen tamamı okunmuş ve üzerine çalışmalar yayımlanmıştır. Tespit edilmiş olan her bir yazıtın çözülmesi Eski Türkçenin daha iyi anlaşılmasını sağlayacak ve Türkoloji çalışmalarına katkı sunacaktır. Bu çalışmada Dağlık Altay Yazıtları arasında yer alan A50 Karban, A63 Kalbak-Taş XXIX, A66 Sogodek ve A77 Biçikti-Boom X yazıtları üzerine birer okuma ve anlamlandırma önerisi sunulmuştur. Çalışmada ele alınan A50 Karban Yazıtı 1988’de, A63 Kalbak – Taş XXIX Yazıtı 1994’te, A66 Sogodek Yazıtı 1995’te ve A77 Biçikti – Boom X Yazıtı 2001’de bulunmuştur. Çeşitli çalışmalarda kendisine yer edinen bu yazıtlar bugüne dek okunamamıştır. Çalışmada ilgili yazıtlar için ileri sürülen okuma denemeleri üzerinden yazıtların değerlendirmesi yapılmıştır. Önerilen okumalarda yazıtlarda ilk defa görülen sözcüklerden biri de kasaplık veya uzuv olan etten farklı bir anlama gelen " ” (e)t sözcüğüdür. Bu sözcük Eski Uygur Türkçesindeki etöz olarak görülen sözcüğü çağrıştırmaktadır. Bu boyutuyla da değerlendirilmelidir. Ayrıca daha önce nadiren bazı yazıtlarda kullanılmış olan çeşitli sözcükler de tanıklanmıştır.Keywords : Biçikti-Boom X, Kalbak-Taş XXIX, Karban, Dağlık Altay, Eski Türkçe, Sogodek