- Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi
- Issue: 54
- EKİM DEVRİMİ TEMALI TÜRKMEN ROMANLARINDA RUS TİPLER
EKİM DEVRİMİ TEMALI TÜRKMEN ROMANLARINDA RUS TİPLER
Authors : Ahmet Gökçimen
Pages : 0-0
View : 7 | Download : 4
Publication Date : 2015-07-27
Article Type : Other
Abstract :Sosyalizmin kurulmasından sonra tüm Sovyet Cumhuriyetleri’nde ve özellikle Sosyalist Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’nde Ekim Devrimi’ni yani 1917 Bolşevik Devrimi’ni işleyen romanlar yazılmıştır. 1924 yılında Sovyetlerin bir cumhuriyeti olan Türkmenistan’da da Ekim Devrimi konulu eserler kaleme alınmıştır. Bu eserlerin ilki Ata Govşudov’un "Perman” romanıdır. Ardından Hıdır Deryayev’in "Ikbal”, Berdi Kerbabayev’in "Aygıtlı Ädim”, Beki Seytekov’un "Doganlar” ve Berdi Soltannıyazov’un "Sumbar Akyar” romanı takip eder. Adı geçen bu romanlarda Ekim Devrimi üç önemli tip üzerinden anlatılır. Bu tiplerden ilki "olumlu tip”, ikincisi "olumsuz tip”, üçüncüsü ise "yardımcı Rus tipi”dir. Yardımcı Rus tipler, Ekim Devrimi’nin anlatıldığı romanlarda sosyalizmi tanıtma gibi önemli bir misyonu taşırlar. Onlar, bir fabrika ya da demiryolu işçisi veya mühendis olarak 1917’den önce Türkmenistan’a gelirler. Romanlarda ifade edildiği üzere tanıştıkları olumlu tip diye adlandırılan, genç Türkmen yoksullara sosyalizm fikrini anlatırlar. Onların bir devrimci olmasına vesile olurlar. Ekim Devrimi konulu Türkmen romanlarındaki Rus tiplerin birçok ortak özelliği vardır. Bunların başında geldikleri ülkenin dili olan Türkmenceyi iyi derecede bilmeleri, Türkmen kültürüne aşina olmaları, iyi iletişim kurmaları ve yerli kahramanın problemlerini çözmeleri sayılabilir. Bu incelemede Ekim Devrimi’ni anlatan yukarıda adı geçen romanlardan hareketle eserlerin üç temel tipinden biri olan yardımcı Rus tipinin genel özellikleri tespit edildikten sonra devrim ve ideolojiyi tanıtmak, kılavuzluk ve üst kültür transfer etmek gibi Yardımcı Rus tipinin belirgin işlevleri değerlendirilecektir.Keywords : Türkmen romanı, Ekim Devrimi, Rus tipi