- Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Vol: 24 Issue: 3
- Hatay-Suriye Sınırında Kaçakçılık (1940)
Hatay-Suriye Sınırında Kaçakçılık (1940)
Authors : Şemsettin Çelik
Pages : 1053-1067
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2020-09-30
Article Type : Research
Abstract :Türkiye Cumhuriyeti’nin en uzun sınırı Suriye ile olanıdır. Bu sınır, 1921 yılında imzalanan Ankara İtilafnamesi ile şekillenmeye başlamıştır. 877 km uzunluğundaki sınırın yaklaşık 277 km’lik kısmı Hatay iline aittir. Aslında cumhuriyet döneminde en son Hatay – Suriye sınırı şekillenmiştir. Milli sınırların oluşumundan evvel bu bölge sınır bölgesi değildi. Dolayısıyla Halep ve çevresinde kaçakçılık faaliyetleri Akdeniz sahillerinden yapılmaktaydı. Cumhuriyet döneminde ise kaçakçılık faaliyetleri Güneydoğu Anadolu ve Suriye sınırında yoğunlaşmıştır. Daha önce Suriye ile iktisadi bir bütünlük arz eden Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri I. Dünya Savaşı’ndan sonra Suriye bölgesinden ayrılmak zorunda kalmışlardır. Tabii olarak bu ayrılma süreci taraflar için zor olmuş ve bu süreçte eskiden beri var olan ticaret, bölgede şekil değiştirerek kaçakçılığa dönüşmüştür. Bu kaçakçılığın mühim bir kısmı da Türkiye – Suriye sınırının önemli bir bölümünü meydana getiren Hatay – Suriye sınırı üzerinde cereyan etmiştir. Öyle ki Hatay’ın Türkiye’ye iltihakı gündeme geldiğinde ve bu konudaki siyasi müzakereler başlayınca, gümrük vergisi farkından yararlanmak isteyen Hatay Devleti vatandaşları ile Türkiye’den gelen menfaatine düşkün gözü açıklar, bu durumu istismar yolunu tutmuştur. Hatta Kayseri, Sivas, İstanbul gibi büyük şehirlerden evini barkını satıp paraya çeviren bazı şahıslar, Hatay’a akın etmeye ve Halep’ten çok miktarda kaput bezi, otomobil lastiği, çay, kahve, suni ipekli mensucat ve parça halinde elbiselik ve gömleklik kumaşlar vs. ithal etmeye başlamışlardır. Kaçakçılığın bu raddeye gelmesindeki en önemli etken Türkiye ile Suriye arasındaki fiyat farkıydı. Özellikle Hatay’ın anavatana katıldığı ilk yıllarda başta Hatay Vilayeti olmak üzere ülke ekonomisi bundan büyük ölçüde zarar görmeye başladı. Bundan dolayı Hatay Valiliğinin talebi üzerine Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti Müfettişleri 1940’da Hatay Vilayetindeki kaçakçılık ve sınır ihlalleri hakkında incelemeler yaptı. Bu incelemeler neticesinde bölgede kaçakçılık yapılmasına sebep olan hususlar 6 başlıkta toplandı. İşte bu çalışmada kaçakçılığa sebep olan bu altı başlık etüt edilecek ve bunların Hatay’a sosyal, kültürel ve ekonomik açıdan yansımaları ortaya konulacaktır.Keywords : Kaçakçılık, Gümrük Vergisi, Hatay