- lnternational Journal of Geography and Education
- Issue: 41
- DİYARBAKIR İLİ’NDE KIRSAL YERLEŞMELERİN KURULUŞUNU ETKİLEYEN DEĞİŞKENLERİN COĞRAFİ ANALİZİ...
DİYARBAKIR İLİ’NDE KIRSAL YERLEŞMELERİN KURULUŞUNU ETKİLEYEN DEĞİŞKENLERİN COĞRAFİ ANALİZİ
Authors : Esen Durmuş, Dündar Dağli
Pages : 259-279
Doi:10.32003/igge.653764
View : 17 | Download : 4
Publication Date : 2020-01-22
Article Type : Research
Abstract :Diyarbakır’da kırsal yerleşme tiplerinin dağılışı ve bu dağılışı kontrol eden değişkenlerin coğrafi analizinin amaçlandığı bu çalışmada kırsal yerleşmeler ile değişkenler arasındaki ilişki incelenmiştir. Bu amaçla kırsal yerleşme tipi ve dağılışını etkileyen coğrafi değişkenlerin kırsal yerleşmeler üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Bu etkilerin tespitinde Lojistik Regresyon (LR) metodu kullanılmıştır. Kırsal yerleşme alanları bağımlı değişken ve onun dağılışını etkileyen 8 coğrafi faktör, bağımsız değişkenler olarak analizlerde kullanılmıştır. LR analizi ile kırsal yerleşme tiplerinin dağılışı üzerinde etkili olan değişkenlerin etki oranları tespit edilmiştir. Böylece Diyarbakır’da kırsal yerleşmelerin dağılım mekanizması belirlenmeye çalışılmıştır. Bulgulara göre, daimi kırsal yerleşmelerin kurulmasında fiziki ve beşeri coğrafya faktörleri birlikte etkili olmuştur. Bu yerleşmelerin dağılışında kaynaklara uzaklık, arazi kullanımı, köy yollarına uzaklık ve akarsulara uzaklık en büyük etkiyi yapmıştır. Geçici kırsal yerleşmelerin dağılışında ise fiziki coğrafya faktörleri daha baskın rol oynamıştır. Eğim, yükselti ve akarsulara uzaklık değişkenleri ile geçici kırsal yerleşmeler arasında yüksek bir ilişki belirlenmiştir. Bu ilişkiler çerçevesinde daimi kırsal yerleşmelerden köy ve mahalle yerleşmeleri il sınırları içinde dağlık alanlar hariç her yerde dağılış gösterirken, mezra yerleşmeleri ise ilin kuzeydoğusunda yer alan dağlık ünitelerde yoğunlaşmaktadır. Geçici kırsal yerleşmelerden ağıl ve yaylalar Karacadağ platosu ve çevresinde, komlar ise ilin kuzey kesimini oluşturan Güneydoğu Toroslar dağlık kütlesi üzerinde dağılmışlardır.Keywords : Kırsal Yerleşme Tipleri, Kırsal Yerleşmelerin Dağılışı, Lojistik Regresyon Analizi