- Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature
- Vol: 7 Issue: 4 - PROF. DR. İ. ÇETİN DERDİYOK ARMAğAN Issue: Special Issue
- ŞAİR VE YAZAR BİYOGRAFİLERİNE KATKISI BAKIMINDAN LÜGAT-İ NÂCÎ
ŞAİR VE YAZAR BİYOGRAFİLERİNE KATKISI BAKIMINDAN LÜGAT-İ NÂCÎ
Authors : Mehmet Korkut Çeçen
Pages : 1065-1086
Doi:10.20322/littera.997148
View : 8 | Download : 5
Publication Date : 2021-10-31
Article Type : Research
Abstract :Muallim Nâcî 1891 yılında hazırlamaya başladığı lügatini fasiküller hâlinde yayımlamış ve lügatteki madde başı kelimeleri üç hareke düzenine göre sıralamıştır. Lügati "fetvâ” kelimesine kadar yazan Nâcî’nin 1893’te ani vefatından dolayı eser yarım kalmıştır. Asır Kütüphanesi sahibi Kirkor Faik, lügati yayımlamak üzere müsveddeleriyle birlikte Nâcî’nin ailesinden satın almıştır. Müstecâbîzâde İsmet, Nâcî’nin müsveddeleri ve notlarından hareketle lügati tamamlamıştır. Birkaç kez yayımlanan lügatin rağbet görmesi üzerine Kirkor Efendi lügatte yeni bazı düzenleme ve eklemeler yapmak istemiş ve bu işi Tâhirü’lMevlevî’ye teklif etmiştir. Tâhirü’l-Mevlevî ise Zeki Efendi ile birlikte bu işi yapabileceğini bildirmiştir. Zeki Efendi lügati alfabetik düzene göre sıralamış; Tâhirü’l-Mevlevî ise lügati baştan sona inceleyerek gerekli tashihleri yapmış ve lügate çok sayıda yeni madde başı eklemiştir. Eklenen bu maddelerde birçok şair ve yazar biyografisi de vardır. Bu biyografilerin varlığı lügatin ayırt edici özelliklerindendir. Bu çalışmanın konusu Lügat-i Nâcî’deki şair ve yazar biyografileridir. Muallim Nâcî’nin bizzat yazdığı biyografilerin hangileri olduğu ve lügatin tamamlanması, geliştirilmesinde görev alan Müstecâbîzâde İsmet ile Tâhirü’l-Mevlevî’nin esere yeni biyografiler ekleyip eklemediğine ilişkin sorulara cevapların arandığı bu araştırmada lügatin çeşitli baskıları karşılaştırılarak şair ve yazar biyografileri tespit edilmiş ve Tâhirü’l-Mevlevî’nin lügate çok sayıda biyografi eklediği görülmüştür. Bundan sonra biyografiler bakımından Tâhirü’lMevlevî’nin kaynakları araştırılmıştır. Şair ve yazarların yaşadıkları yüzyıllar tespit edilerek, bunlar doğum ve vefat yılları ile birlikte sıralanmıştır. Söz konusu ediplere ait veriler çeşitli tablo ve grafiklerle değerlendirilerek okuyucunun istifadesine sunulmuştur. Sonuç olarak Lügat-i Nâcî’nin şair ve yazar biyografilerine katkısı ortaya konulmaya çalışılmıştır.Keywords : Lügat-i Nâcî, Muallim Nâcî, şair ve yazarlar, Biyografi