- Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature
- Vol: 7 Issue: 2
- ANLAM İYİLEŞMESİ VE ANLAM KÖTÜLEŞMESİ BAKIMINDAN DEV ANASI MASALININ İNCELENMESİ
ANLAM İYİLEŞMESİ VE ANLAM KÖTÜLEŞMESİ BAKIMINDAN DEV ANASI MASALININ İNCELENMESİ
Authors : Pelin Yilmaz
Pages : 493-505
Doi:10.20322/littera.872804
View : 10 | Download : 0
Publication Date : 2021-04-30
Article Type : Research
Abstract :Masallar, duyguların ve düşüncelerin, dil aracılığıyla aktarıldığı sözlü anlatım türlerinden biridir. Masallarda, genellikle belirli sorunların çözümü ya da amaçların gerçekleştirilmesi için yolculuğa çıkan kahramanların maceraları anlatılır. Kırşehir sözlü kültürü içinde masallar önemli bir yer edinirler. Kırşehir’in sürekli göç alıp göç veren bir şehir olması, yöreden derlenen masalların içeriğine de yansır ve onların her bakımdan zenginleşmesinde etkin rol oynar. Masalların hemen her konuda anlatılabilmesi, kolay üretilebilmesini ve zengin bir içeriğe sahip olmasını sağlar. Bu zenginliklerden biri de, masalların zengin dil içerikleridir. Bünyesinde taşıdıkları deyim ve atasözleri, halk deyişleri, yöresel kelimeler gibi dil özellikleriyle masallar, bir milletin zengin dil birikimini yansıtırlar. Masalların ihtiva ettiği sözcükler, başlı başına bir araştırma ve inceleme konusu oluşturmaktadır. Halk masallarındaki kelimeler, halkın duygularını ve değerlerini yansıtırlar. Yansıtma işlemi ise genellikle bir kelimeye toplumca benimsenmiş olumlu ya da olumsuz anlamların eklenmesiyle yapılır. Bu çalışmada, Kırşehir’den derlenen Dev Anası adlı masaldaki kelimelerin uğradığı anlam değişmeleri, anlam iyileşmesi ve anlam kötüleşmesi bakımından incelenmiştir. İnceleme esnasında, masal metnindeki sözcüklerin, Türkçe Sözlük’teki birinci anlamı ile masal bağlamı içinde kazandığı yeni anlamı/anlamları karşılaştırılmıştır. Böylece masal anlatma geleneğinde anlam iyileşmesi ve kötüleşmesine uğrayan kelimeler tespit edilerek, irdelenmiş ve örnekleriyle açıklanmıştır.Keywords : masal, bağlam, anlam iyileşmesi, anlam kötüleşmesi