- Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature
- Vol: 6 Issue: 1
- KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE ONAMATOPE(YANSIMA) SANATI
KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE ONAMATOPE(YANSIMA) SANATI
Authors : Muhterem Saygin, Süleyman Solmaz
Pages : 92-113
Doi:10.20322/littera.629571
View : 8 | Download : 5
Publication Date : 2020-12-31
Article Type : Research
Abstract :Edebî eserler, ifade biçimi bakımından ikiye ayrılırlar: Nesir ve şiir (nazım). Klasik Türk edebiyatında genel kabule göre nesir; daha dağınık ve serbest bir ifade biçimine sahiptir. Bu sebeple, klasik Türk edebiyatında nesir için kelimenin sözlük anlamını da içinde barındıran "saçılmış inci, dağınık halde bulunan inci” (Okumuş 2011: 88) gibi adlandırmalar yapılmıştır. Şiir ise belli bir ölçü ve düzen dâhilinde icra edilen bir tür olarak algılanmıştır. Daha sistemli ve mevzun bir ifade biçimine sahip olan şiir, bu sebeple klasik Türk şiirinde "ipliğe inci dizmek” tabiri ile kavramsallaşmıştır. Klasik Türk edebiyatında nesir ve şiir mukayese edildiğinde, ortak noktalarının sanat (inci) olarak telakki edilmeleri olduğu açıkça görülecektir. Şiir, seslerin, kelimelerin uyumlu bir şekilde düzenlenmesi sanatıdır. Şiir sanatının meydana getirilmesi safhasında; ahenk oluşturmak, duyguyu daha kuvvetli bir biçimde yansıtabilmek maksadıyla şairler, farklı arayışlara yönelmişlerdir: Asonans, aliterasyon, kelime ve ses tekrarları, paralellikler, vezin ve ritim; şairlerin şiirde ahengi tesis etmede yararlandıkları unsurlardır. Kuşkusuz, ahengi oluşturan bu unsurlardan ses değerinin anlamla ilişkilendirilebilenleri daha değerlidir. Bu çalışmamızda; şiirde anlamı ve duyguyu daha güçlü ifade edebilme imkânı sunan, kısaca "şiirde ses unsurunun anlamı pekiştirmesi” olarak niteleyebileceğimiz onamatope (yansıma) sanatının kaynağını, klasik Türk şiirinde ne ölçüde ve ne şekilde yer aldığını ortaya koymaya çalışacağız.Keywords : Yansıma, âhenk, ses, anlam