- Journal of Experimental and Clinical Medicine
- Vol: 30 Issue: 1s
- Parasetamol ve siklooksijenaz enzim inhibisyonu
Parasetamol ve siklooksijenaz enzim inhibisyonu
Authors : Osman KARAKUŞ, Fatih İLKAYA, Mehmet Ziya YILMAZ
Pages : 9-14
View : 15 | Download : 5
Publication Date : 2013-11-29
Article Type : Other
Abstract :Parasetamol yüz yılı aşkın süredir analjezik ve antipiretik olarak kullanılan güvenilir bir ilaçtır ancak parasetamolün etki mekanizması halen tam olarak anlaşılamamıştır. Her ne kadar siklooksijenaz (COX) enzim inhibisyonu da parasetamolün etki mekanizmasında rol oynasa da özellikle analjezik etki mekanizmasında serotonerjik ve opioiderjik sistem gibi diğer mekanizmaların da katkısı artık iyi bilinmektedir. Antiinflamatuar etkisinin ise çeşitli hayvan deneylerinde ve klinik araştırmalarda diğer non-steroid antiinflamatuar ilaçlara (NSAİİ) yaklaştığı belirtilse de romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklardaki inflamasyona karşı etkisiz olması onun diğer NSAİİ’lar sınıfından ayrı tutulmasını gerektirmiştir. Parasetamol siklooksijenaz enzimini indirekt olarak inhibe eder. Bu inhibisyonun rölatif olarak yüksek peroksit varlığında ortadan kalktığı iddia edilmiştir. Düşük peroksit yoğunluğunun olduğu merkezi sinir sisteminde (MSS) siklooksijenaz enzim inhibisyonunun analjezi ve antipiretik etki oluşturduğu belirtilse de, peroksit yoğunluğunun fazla olduğu trombosit ve immün hücrelerde ise etkisinin olmadığı ve bu yüzden parasetamolün romatoid artrit gibi yüksek peroxidaz aktivitenin gözlendiği hastalıklarda etkisiz olduğu iddia edilmiştir. İkibinli yılların başlarında yeni bir COX enzim varyantı keşfedilmiş ve bunun COX-3 olarak adlandırılması parasetamolün etki mekanizmasında bu enzimin rolünün olabileceğini düşündürmüştür. Ancak yapılan çalışmalarda hem COX-3 enziminin tek başına ayrı bir enzim hem de parasetamol ile etkileşiminin olup olmadığı netlik kazanmamıştır. Bu derlemenin amacı parasetamolün COX enzim inhibisyonu üzerindeki etkileri konusunda okuyucuya bilgi vermektedir.Keywords : COX-1 enzimi, COX-2 enzimi, COX-3 enzimi, Parasetamol, Peroksit, Prostaglandin, Etki mekanizması