RUS EDEBİYATINDA EKSPRESYONİST GENEZ
Authors : Eda H. Tan Metreş
Pages : 60-66
Doi:10.5152/AUJFL.2022.1035094
View : 9 | Download : 6
Publication Date : 2022-12-30
Article Type : Research
Abstract :Hiçbir sanat akımı yaşanılan çağın toplumsal koşullarından, hâkim sanat anlayışından ayrı tutulamaz. XX. yüzyılın etkin sanat akımlarından biri olan ve ağırlıklı olarak Almanya ve Avusturya temelli şekillenen ekspresyonizm de yüzyıl sınırında gerçekleşen olaylara bir tepki olarak ortaya çıkar. Bu gelişmeler Almanya’da I. Dünya Savaşı’na işaret ederken Rusya’da 1905–1917 tarihleri arasında gerçekleşen savaşlar ve devrim hareketliliği sürecine karşılık gelir. Bu noktada tarihsel bir dönemin bir parçası konumundaki ekspresyonizm, entelektüel sahada pek çok alana tesir eder; yalnızca şiir ve resim sanatına değil, düzyazı, tiyatro, müzik, mimari gibi pek çok disipline yön verir. Ancak büyük ölçüde görsel sanatlarda gerçekleşen Alman ekspresyonizminden farklı olarak, Rusya’da bu akımın çıkış noktası edebiyat—nesir ve dramaturji türünde—olur. Rusya’da ekspresyonizmin bilimsel bağlamda ilk aktarımı Almancadan çevrilen metinler üzerine kaleme alınan makale ya da eleştiri yazıları formatındadır. Ekspresyonizmin Rusya’da esas itibariyle ortaya çıkışı ise Leonid Andreyev’in "Duvar, 1901” (Стена), "Kızıl Kahkaha, 1904” (Красный смех) adlı eserleriyle eş zamanlı olarak tarihlendirilir. Bu çalışmada dünyayı bir kaos ortamı olarak, bireyi ise bu kaosun susturduğu, baskı altında tuttuğu bir zat olarak algılayan ekspresyonist dünya görüşü Rus edebiyatı özelinde, tarihsel bir bakış açısıyla incelenmiş; ekspresyonizmin Rus edebiyatındaki gelişim süreci XX. yüzyılın düşünsel yoğunluğu içindeki insanı ele alan yaklaşımlar ve eserler örneğinde ortaya konmuştur.Keywords : ekspresyonizm, Rus edebiyatı, XX. yüzyıl, L. Andreyev