- Atatürk Dergisi
- Vol: 1 Issue: 1
- OSMANLI DEVLETİ’NDEN TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NE GERÇEKLEŞMEYEN DEMİRYOLU PROJELERİ VE ETKİLERİ (1876-193...
OSMANLI DEVLETİ’NDEN TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NE GERÇEKLEŞMEYEN DEMİRYOLU PROJELERİ VE ETKİLERİ (1876-1939)
Authors : Gülpınar Akbulut
Pages : 225-257
View : 15 | Download : 6
Publication Date : 2016-03-18
Article Type : Other
Abstract :Bu çalışmanın konusu 1876 ve 1939 yılları arasında Osmanlı Devleti’nden Türkiye Cumhuriyeti’ne gerçekleşmeyen demiryolu hatlarıdır. 1854 yılında İskenderiye-Kahire arasında döşenen ilk demiryoluyla başlanan süreçte Osmanlı’da ve Türkiye Cumhuriyeti’nde ekonomik, sosyal ve siyasal yaşam yeniden şekillenmiştir. 19. yüzyılın ortalarında Asya, Avrupa ve Afrika’ya uzanan yaklaşık 913 000 km.²’lik yüzölçümü ile Osmanlı, Batı’da demiryolunun oluşturduğu değişimden etkilenmiş, bu nedenle dünya ekonomisindeki pozisyonunu güçlendirmek ve siyasal gücünü tekrar kazanmanın en etkili yolu olarak demiryollarını görmüş ancak demiryolu yapımı için gereken teknoloji ve sermayeden yoksun olan devlet, Batı sermayesine teslim olmuştur. Osmanlı, Batı devletlerine verdiği ayrıcalıklarla birçok hattın yapımını o dönem gündeme taşımış, proje halindeki bu hatların önemli bir kısmı sonuçlandırılamamıştır. Osmanlı Devleti’nin sonuçlandırılamayan projelerin stratejik açıdan etkileri kısa sürede ortaya çıkarken, siyasal ve sosyal yaşama etkileri günümüze kadar uzanmıştır. Atatürk Döneminde ise demiryolu Osmanlı’nın son yüzyıldaki politikasında olduğu gibi siyasetin temel halkalarından birini oluşturmuş ancak izlenen politikalar Batı emperyalizmin gölgesinde değil, ulusal politikaların aydınlığında gerçekleştirilmiştir. Ülkenin kuzey-güney ve doğu-batı ana yönleri arasında demiryollarıyla bağlantı sağlanmış, nüfus hareketlilik kazanmış, ekonomi gelişmiş ve ulusal bilincin şekillenmesinde demiryolu önemli bir görev üstlenmiştir. Bu gelişmelere rağmen gerçekleşemeyen hatlar söz konusu olmuştur. Dolayısıyla çalışmada 1876-1939 yılları arasında küresel boyutta devletlerin demiryolu ulaşım politikaları da dikkate alınarak gerçekleşmeyen hatlar ele alınacak ve etkileri tartışılacaktır.Keywords : Osmanlı Devleti’nin, Türkiye Cumhuriyeti ve Gerçekleşmeyen Demiryolu Projeleri