- Art-Sanat Dergisi
- Sayı: 21
- Bursa’daki Osmanlı Yapılarının Geç Antik ve Bizans Dönemi Kapı Çerçeveleri
Bursa’daki Osmanlı Yapılarının Geç Antik ve Bizans Dönemi Kapı Çerçeveleri
Authors : Ayşın Özügül
Pages : 617-635
Doi:10.26650/artsanat.2024.21.1294411
View : 101 | Download : 106
Publication Date : 2024-01-31
Article Type : Research
Abstract :Bursa’da Geç Antik ve Bizans Dönemleri’ne ait süsleme elemanlarının kullanıldığı çok sayıdaki Erken Osmanlı Dönemi yapısı, devşirme malzeme kullanımı olgusu üzerine araştırmalarda sıklıkla yer bulmuştur. Sütun başlık, kaide ve gövdeleri, korniş blokları, templon parçaları, korkuluk levhaları, kapı çerçeveleri gibi çeşitli türde ve çok sayıdaki yeniden kullanılmış mermer mimari ve litürjik eşyalara ait elemanlar içinde sadece sütun başlıklarından bazıları yayınlarda ayrıntılı yer almış, kapı çerçevelerine ise neredeyse hiç değinilmemiştir. Çekirge semtindeki, Hüdavendigâr Camii (1364/1365-1385), Hisar içinde Lala Şahin Paşa Medresesi (14. yüzyıl ilk yarısı) ve Kaplıca Hamamı yakınındaki Hatice Sultan Türbesi (16. yüzyıl ilk yarısı) Bursa’da Geç Antik ve Bizans Dönemi’ne ait kapı çerçevelerinin bulunduğu yapılardır. Bu çalışmada adı geçen yapılardaki söve, lento ve lento taçlarının belgelenerek özelikle silme profilleri bakımından ayrıntılı değerlendirilmesi ve tarih önerileri getirilmesi amaçlanmıştır. Ele alınan kapı çerçevelerinde küçük farklılıkla birbirinden ayrılan on iki farklı silme düzenlemesi saptanmış, benzerlerine dayanarak bir kısmı 5.-6. yüzyıla tarihlendirilmiş, bazılarının ise Orta veya Geç Bizans Dönemi’ne ait oldukları belirlenmiştir. Lala Şahin Paşa Medresesindeki Gebze rudistli kireçtaşından işlenmiş olan söveler ve lento dışındaki bütün çerçeveler Prokonnesos mermerindendir.Keywords : Kapı çerçevesi, Bizans mimarisi, Bursa, Devşirme malzeme, Mimari süsleme