- Art-Sanat Dergisi
- Issue: 20
- Balıkesir Kuva-yi Milliye Müzesi Koleksiyonundaki Bizans Dönemi Bronz Röliker Haçlar
Balıkesir Kuva-yi Milliye Müzesi Koleksiyonundaki Bizans Dönemi Bronz Röliker Haçlar
Authors : Feride Imrana Siddiki
Pages : 563-590
Doi:10.26650/artsanat.2023.20.1290116
View : 55 | Download : 43
Publication Date : 2023-07-31
Article Type : Research Article
Abstract :Kuva-yi Milliye Müzesi, Balıkesir’de Anafartalar Caddesi üzerine konumlandırılmıştır. Yapı, milli mücadele sırasında karargâh olarak kullanılmıştır. 1996 yılından itibaren müze olarak işlev görmektedir. Rölik, Hristiyan inancında, başta İsa olmak üzere kutsal kişilerden geriye kalan diş, kemik gibi kalıntılardır. Röliker ise Hristiyanlıkta kutsal sayılan İsa, aziz ve azizeler gibi kişilere ait kalıntıların ya da hayattayken temasta bulundukları nesnelerin konulduğu objelere verilen isimdir. Formlarına göre gruplandırılan rölikerlerin bir grubunu röliker haçlar oluşturmaktadır. Bu tür rölikerler, haç formunda olup kilit sistemiyle birleşen küçük kutucuklardır. Bu çalışma kapsamında Balıkesir Kuva-yi Müzesi Arkeolojik Eserler envanterine kayıtlı olan sekiz adet röliker haç tanıtılmıştır. Söz konusu röliker haçlar müzeye satın alma yoluyla kazandırılmıştır. Röliker haçların beşi tam olup üçünün aksam ve parçaları eksiktir. Haçlar genel anlamda iyi durumdadır. Eserler, üslup, kompozisyon ve ikonografik açıdan dikkat çekicidir. Haçların üzerinde "Çarmıhta İsa”, "Meryem Blakhernitissa” ve aziz tasvirleri yer almaktadır. Çalışma kapsamındaki haçlarda üç farklı üslup ve kompozisyonda betimlenmiş İsa ve iki farklı üslup ve kompozisyonda Meryem Blakhernitissa figürleri tespit edilmiştir. Söz konusu röliker haçlar, döküm tekniğinde yapılmış olup üzerleri kazıma ve kabartma tekniğinde süslenmiştir. Haçların benzer örnekleri göz önüne alındığında eserlerin 9.-12. yüzyıllar içinde üretildikleri anlaşılmaktadır. Makalede haçların katalog bilgilerine de yer verilmiştir.Keywords : Bizans, Hritiyanlık, Maden sanatı, Balıkesir Kuva-yi Milliye Müzesi, Rölik, Röliker haç