- Art-Sanat Dergisi
- Issue: 20
- Bizans Resim Sanatında Anonimlik ve İsimleri Bilinen Ressamlar Üzerine Bir Değerlendirme*
Bizans Resim Sanatında Anonimlik ve İsimleri Bilinen Ressamlar Üzerine Bir Değerlendirme*
Authors : Gülşah Uslu
Pages : 589-611
Doi:10.26650/artsanat.2023.20.1284737
View : 78 | Download : 58
Publication Date : 2023-07-31
Article Type : Research Article
Abstract :Bizans resim sanatının günümüze ulaşan mozaik, fresko ve ikona örneklerinin büyük bir kısmı anonimdir. Diğer bir ifade ile birçok eser ressamın kimliğine ilişkin bir işaret içermemektedir. Anonimliğin sebebi kült işlevi görmüş imgelerin kopyalanması sırasında ressamların kutsal kişilere olan adanmışlık niyetleri ile yakından ilişkilidir. Bununla birlikte, yapılan ikonaların Hristiyanlığa göre ilk ressam olan Aziz Luka’ya atfedilmesi de ressamın kimliğini gizlemiştir. Bu durum tüm ressamların eserlerinde kimliklerini belirtmelerine tamamen engel olmamıştır. Ephraim, Georgios Kallierges, Giritli Angelos Akotantos, Michael Astrapas ve Petrus gibi isimleri bilinen mozaik ustası, fresko ve ikona ressamları da vardır. Bu sanatçılar kilise ithaf yazıtlarından ve eserleri üzerine bıraktıkları imzalardan bilinmektedir. Sanatçı isimlerini içeren kilise ithaf yazıtları Bizans İmparatorluğu’nun tüm dönemlerinden günümüze ulaşmıştır. Bu durum Bizans İmparatorluğu’nun herhangi bir döneminde yaşanan bir değişime bağlı olmayan ve Erken Bizans Dönemi’nden beri sürdürülen bir zanaat geleneğini göstermektedir. Kilise yazıtları haricinde 12. yüzyılda ressamlar eserleri üzerine isimlerini içeren dualarını ve imzalarını bırakmaya başlamışlardır. Ressamların eserlerinde imza kullanmaları 14. yüzyıla gelindiğinde ise daha yaygın bir hâle gelmiştir. Bu çalışmada Bizans resminde görülen anonimliğin sebepleri incelenmiştir. Ressamların kilise ithaf yazıtlarında isimlerine yer verilmesi ve imza kullanımları sosyal-ekonomik ve işlev açısından değerlendirilmiştir.Keywords : Anonimlik, İthaf yazıtları, İmzalar, Bizans Sanatı, Resim