Üsküdar: Harem Kadınlarının Prestij Sahası
Authors : Murat Kalafat
Pages : 185-209
Doi:10.26650/artsanat.2020.14.0008
View : 9 | Download : 5
Publication Date : 2020-07-31
Article Type : Research
Abstract :Türk Mimarisi içerisinde kurucu olarak kadınların varlığı Hun ve Göktürk dönemlerine kadar geri götürülebilmektedir. Bu durum ilerleyen dönemlerde süreklilik göstermekle birlikte, en yoğun yaşandığı çağ Osmanlı’nın "Klasik” dönemidir. Bu kurucu/bâni grubu, imparatorluğun çeşitli bölgelerinde isimlerini yaşatan mimarlık ürünleri yaptırmışlardır. Ancak başkent olması nedeniyle en görkemli anıtsal mimari örneklerin bulunduğu İstanbul ve özellikle Üsküdar’da belirli bir yoğunlaşma izlenebilmektedir. Üsküdar’daki geniş organizasyonlu ve anıtsal mimari örneklerin tamamına yakını, Valide Sultanlar başta olmak üzere Harem kadınları tarafından inşa ettirilmiştir. Ayrıca Üsküdar’da bulunan bu yapılar, hem organizasyon hem anıtsallık bağlamında, bânilerinin "prestij yapısı” olarak nitelendirilebilecek uygulamalardır. Bahsedilen yapılar haricinde sadece üç adet anıtsal mimari örnek erkek baniler tarafından inşa edilmiştir: Rum Mehmed Paşa Küliyesi, Şemsi Paşa Külliyesi ve Selimiye Külliyesi. Bu durumun sebeplerini anlamak için başvurulacak referanslar ise çevre koşullarda aranmalıdır. Çevre koşulların değerlendirilmesi, Üsküdar’ın bir kent olarak niteliklerini saptamak ve diğer bölgelere göre farklı olduğu noktaları ortaya koymakla mümkündür. Buna göre şehrin tarihi, coğrafi, siyasi ve demografik özellikleri analiz edilmelidir. Böylelikle Üsküdar’daki bu yoğunlaşmanın sebepleri hakkında bir yaklaşım geliştirilebilecektir.Keywords : Üsküdar, Mimari, Harem Kadınları, Prestij Sahası