- JOEEP: Journal of Emerging Economies and Policy
- Vol: 8 Issue: 1
- Tek Parti Dönemi’nde Uygulanan Tuz Politikaları (1923-1946)
Tek Parti Dönemi’nde Uygulanan Tuz Politikaları (1923-1946)
Authors : Ersin Gürdamar
Pages : 85-93
View : 48 | Download : 48
Publication Date : 2023-06-30
Article Type : Research Article
Abstract :Osmanlı Devleti’nden Türkiye Cumhuriyeti’ne ekonomik anlamda olumsuz bir miras kalmıştı. Düyun-u Umumiye’nin kontrolünde olan ekonomik yapı inhisarlar sisteminin kötü niyetli kullanımına yol açtı. Malın sınırlı tutularak yüksek fiyatlara satılmasını esas alan bu anlayış kaçakçılığın artmasına sebep olmuştu. Ekonomik çöküş beraberinde ahlaki çöküşe de sebep olmuştu. Osmanlı toplumu kaçakçılığı Düyun-u Umumiye’nin haksız uygulamalarına karşılık kendisine hak görmeye başlamıştı. Düyun-u Umumiye İdaresi’nde bulunan vergi kalemlerinden birisi de tuz ürünüydü. İdare tuz alanını geliştirmeyi değil vergilerini artırmayı hedef aldı. Kurtuluş Savaşı’nın başlamasıyla tuz vergisi artırılarak mali kaynaklar artırılmaya çalışıldı. Cumhuriyet İdaresi de ekonomik zorunluluklar sebebiyle tuzun üretim ve satışında inhisar sistemini benimsemek zorunda kaldı. Bununla birlikte Kemalist kadro tuz sanayisini modernleştirmeye çalıştığı gibi sağlık açısından önemli olan tuz fiyatlarını da süreç içerisinde düşürmeye başlamıştı. Bu çalışma tuz gibi temel bir tüketim maddesinin tek parti döneminde neden tekel kapsamına alındığını ve bu uygulama sayesinde ne gibi kazanımlar elde edildiğini ortaya koyabilmeyi amaçlamaktadır. Buna ek olarak tek parti döneminde uygulanan inhisar sisteminin Osmanlı Devleti zamanında uygulanan inhisar sisteminden nasıl farklılaştığını gözler önüne serecektir. Bu çalışma ana hatlarıyla TBMM zabıt cerideleri, arşiv belgeleri, resmî gazete, ilgili mevzuat ve dönemin süreli yayınlarına dayandırılmaktadır.Keywords : Tek Parti, Tuz, Tekel, Kalkınma