- Istanbul Management Journal
- Vol: 29 Issue: 85
- Davranış Teorilerinin Bireysel, Sosyal ve Normatif Açıdan Kavramlaştırılması: BSN Davranış Modeli Ön...
Davranış Teorilerinin Bireysel, Sosyal ve Normatif Açıdan Kavramlaştırılması: BSN Davranış Modeli Önerisi
Authors : Işıl Mendeş Pekdemir, Aygül Dönmez Turan
Pages : 127-186
View : 12 | Download : 5
Publication Date : 2019-01-25
Article Type : Research
Abstract :Birey davranışlarının irdelenmesi ve anlamlandırılması milattan önceki çağlara kadar uzanmasına ve ilkçağda yaşamış birçok filazofun düşünce akımlarında birey ve toplum davranışları ile ilgili incelemeler bulunmasına rağmen; endüstriyel psikoloji çerçevesinde birey davranışlarının örgüt bağlamında analiz edilmesi 19. yüzyılın sonlarına rastlamaktadır. Birey davranışlarının toplum veya daha sınırlı bir topluluk olan örgüt yönetiminde ne kadar önemli olduğu anlaşılmasıyla, gerek psikoloji gerek sosyoloji gerekse endüstriyel psikoloji alanlarında birey davranışlarını açıklayan birçok teori ve yaklaşım geliştirilmiştir. Bu teori ve yaklaşımlar farklı kapsam/bağlamlarda, belirli yönleriyle birbirini doğrulayan, belirli yönleriyle birbirinden ayrılan modeller sunmuştur. İlgili teori, yaklaşım ve modelleri bir çatı altında toplamak ve davranışın yapısını ortaya koyacak bir model oluşturmak amacıyla; üç aşamada gerçekleştirilen bu çalışmanın birinci aşamasında, birey davranışını farklı çerçevelerde değerlendiren 12 davranış teorisinin farklı bir bakış açısıyla incelenmesi sonucunda, birey davranışlarında yeni bir gruplamaya gitme ihtiyacı ortaya konulmuş ve birey davranışları bireysel, sosyal ve normatif açıdan üç ana kategoride gruplandırılmıştır. Bu gruplandırmanın ardından çalışmamızın ikinci aşamasında davranışları açıklayan, literatürde kabul görmüş 26 davranış teori, yaklaşım ve model, bireyin bireysel, sosyal ve normatif açıdan sergilediği davranışlar açısından incelenmiş ve bu davranışlar kavramsal bir çerçeveye oturtulmuştur. Üç grupta topladığımız bireyin davranışlarını açıklayan bir model önerisi geliştirmek bu çalışmanın temel motivasyonunu oluşturmuştur. Bu amaçla, çalışmamızın üçüncü aşamasında da, literatürde ilgili teoriler ve modeller ışığında bu üç grup birey davranışını açıklayan bir model, BSN Davranış Modeli (Bireysel, Sosyal ve Normatif Davranış Modeli) önerilmiştir.Keywords : Davranış teorilerinin kavramlaştırılması, Teorik model önerisi, BSN davranış modeli (Bireysel, Sosyal ve Normatif Davranış Modeli)