- Istanbul Journal of Arabic Studies
- Vol: 5 Issue: 2
- Tekâzîbu'l-A‘râb (Bedevilerin Yalan Söyleme Düellosu) ve Edebî Tür Abdullah el-Ğazzâmî’nin Eleştirel...
Tekâzîbu'l-A‘râb (Bedevilerin Yalan Söyleme Düellosu) ve Edebî Tür Abdullah el-Ğazzâmî’nin Eleştirel Önerisi Hakkında Bir Okuma
Authors : Muhammed Elmehdi RİFAİ
Pages : 159-182
Doi:10.51802/istanbuljas.1145692
View : 9 | Download : 4
Publication Date : 2022-12-22
Article Type : Research
Abstract :Bu araştırma, Arap edebiyatı kültürel mirasında "tekâzîbu’l-a‘râb (bedevî Arap mitolojisi)” adı ile tanınıp bilinen, ilginç bir anlatım modeli ile ilgilidir. Bu anlatım tarzı çok sayıda Arap edebiyatı eseri içerisinde derlenmesine rağmen sözel temelleri bozulmamış eski bir nesir sanatıdır. Eserlerde çeşitli başlıklar altında dağılım gösteren bu sanat, insan toplulukları içerisinde üzerinde antlaşmaya varılmış olan doğruluk ve ahlaki didaktik ölçütlerden soyutlanarak, onun sanatsal değerini hakkıyla takdir edecek kişileri beklemektedir. el-Müberred’in el-Kâmil fi’l-lüga ve’l-edeb adlı kitabı dışında Arap eleştirel çalışmaları, eski kültürel miras kitaplarında derlenmiş olan bu ifade biçimine iltifat etmemiştir. Bu kitap, içindeki "tekâzîbu’l-a‘râb (bedevî Arap mitolojisi)” adlı bölümü ile birçok araştırmacının ilgisini çekmiş olan tek kitaptır. Bu araştırmacıların başında Abdullah el-Ğazzâmî gelmektedir. Belki de el-Ğazzâmî bu kitabı, sonraki Arapça derlemelerde korunan haberlerin, kendisinden fürûlara (dallara) ayrıldığı asıl olarak telakki etmiştir. Bahsi geçen derlemelerde anlatılanlar, ilgili kitapta anlatılanların ufak tefek eklentiler yapılmış bir tekrarı niteliğindedir. Araştırma, yüz yüze ifade temeline dayanan bu mitolojik öykülerin -az olmaları ile birlikte- eleştirmen Abdullah el-Ğazzâmî’nin bakış açısına göre çerçevesi çizilen edebi tür kavramlarını ve standartlarını ihlal ettiğini ortaya koyacak ve bunu kısa öykülerden alınan örneklerin karşılaştırılması yoluyla yapacaktır.Keywords : Tekâzîbu’l-a‘râb, edebî tür, Abdullah el-Ğazzâmî, Hikâyetu Sehhâra, Bedouin Arabs’ exchange of lies, literary genre, Abdullah Al-Ghadhāmī, Hikāyat Sahhāra