- International Journal of Public Finance
- Vol: 3 Issue: 2
- Otomobiller Üzerinden Alınan Motorlu Taşıtlar Vergisinin Vergi Adaleti Açısından İncelenmesi
Otomobiller Üzerinden Alınan Motorlu Taşıtlar Vergisinin Vergi Adaleti Açısından İncelenmesi
Authors : Hülya Kabakçi Karadeniz
Pages : 193-204
Doi:10.30927/ijpf.455386
View : 11 | Download : 5
Publication Date : 2018-12-30
Article Type : Research
Abstract :Türk Motorlu Taşıtlar Vergisi 1957 yılında yürürlüğe girmiştir ve günümüzde yaklaşık 22 milyon mükellefi bulunan bir servet vergisidir. Motorlu Taşıtlar Vergisi tarifeleri 2004 yılında otomobillerde net ağırlık yerine silindir hacmine göre belirlenmeye başlamıştır. Bu değişiklikle, Motorlu Taşıtlar Vergisi servet vergisi olmasının yanında çevre vergisi özelliği de kazanmıştır. İster çevre vergisi, isterse servet vergisi olarak alınsın her iki durumda da motorlu taşıtlar vergisi bazı adaletsizlikler içermektedir. Yaşlı araçlar çevreyi daha çok kirletmekte ancak daha düşük vergilendirilmektedir. Servet vergisi olarak dikkate alındığında ise aracın değeri ile ödenen vergi miktarı arasında tam bir bağ olmadığı görülmektedir. Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununda 2017 yılında yapılan bir değişiklik ile I sayılı tarifedeki yaş ve silindir hacmi göstergelerine ek olarak değer satırı eklenmiştir. Çalışmanın amacı, motorlu taşıtlar vergisini vergi adaleti açısından incelemek ve 2017 yılında yapılan yeni düzenlemenin vergi adaleti üzerine etkisi belirlemektir. Çalışmada ödenen vergi ile aracın kasko değeri arasındaki ilişki derecesini saptanmıştır. Bunun için Türkiye’de 2017 yılında en fazla satılan araçların çeşitli modellerinin (188 araç) 2017 ve 2018 yıllarında ödedikleri vergiler ile araçların ödedikleri vergiler arasındaki korelasyon katsayısı hesaplanmıştır. Yeni düzenlemenin araçların değerleri ile ödedikleri vergi arasındaki korelasyon katsayısını 0,66’dan 0,78’e çıkardığı tespit edilmiştir. Motorlu taşıtlar vergisi hesaplanırken aracın değerinin de dikkate alınması verginin aracın değeri ile bağını kuvvetlendirmektedir. Belirtilen durum, vergi adaleti açısından olumludur. Ancak araçların kasko değerleri ile tam uyumlu bir vergi daha adil olabilir. Araçların kaza yapması sonucu değerleri düşmesine rağmen vergilemesinde bir değişiklik yapılmamaktadır. Yine araçların yaş aralıklarının geniş tutulması (1-3 yaş, 4-6yaş gibi), farklı değerdeki araçların aynı vergiye tabi tutulmasını sağlamaktadır. Araçların gerçek değerlerine göre vergilendirme yapıldığı takdirde motorlu taşıtlar vergisi daha adil bir vergiye dönüşecektir. Motorlu taşıtlar vergisinde tahsilatın tahakkuka oranı 2017 yılı itibariyle %67 gibi düşük bir orandadır. Tahsilatın düşüklüğünde vergi aflarının etkisi olduğu tahmin edilmektedir.Keywords : Servet Vergisi, Motorlu Taşıtlar Vergisi, Vergi Adaleti