- Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences
- Issue: 54
- Sosyal Ağlarda Benlik Sunumuna Dair Bir Distopya: Black Mirror Dizisi Örneği
Sosyal Ağlarda Benlik Sunumuna Dair Bir Distopya: Black Mirror Dizisi Örneği
Authors : Fatih Baritci, Zühal Fidan
Pages : 37-63
View : 7 | Download : 2
Publication Date : 2018-06-29
Article Type : Research
Abstract :Günümüz dünyasında teknolojide yaşanan gelişmeler ve internet teknolojisinin getirdiği yenilikler, bireylerin benliklerini sosyal ağlarda sunmalarına olanak tanımaktadır. Benlik sunumu, bireylerin kendilerini diğerlerine karşı istediği şekilde gösterme çabası olarak tanımlanabilir. Bu noktada sosyal ağlar aracılığıyla benlik sunumu başka bir boyuta taşınmış, birçok çalışmaya konu olmuş ve önemli bir mesele haline gelmiştir. Benlik sunumu söz konusu olduğunda Amerikan sosyolojisinin önemli isimlerinden Erving Goffman’ın Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu (Presentation of Self in Everyday Life) adlı eserinde ele aldığı unsurlar, bu konuda yapılan çalışmalar için araştırmacılara rehberlik etmektedir. Sosyal ağlarda özellikle fotoğraf paylaşımında gelinen nokta, benlik sunumlarında görsel ögelerin artan önemini gözler önüne sermektedir. Bu çalışmada da Goffman’ın benlik sunumunda belirlediği ilkelere göre bireylerin kendilerini ifade edebilme, diğerlerini etkileme ve yönlendirme çabaları değerlendirilmiştir. Bu çalışmaya konu olan Black Mirror (Kara Ayna) adlı TV serisi, teknolojinin gelecekte insan hayatında nasıl bir role sahip olacağına yönelik tahminlerde bulunurken; yaratacağı olumsuzlukları da ele alan bir distopyadır. Black Mirror dizisinin üçüncü sezon ilk bölümü Nosedive’de kurgulanan distopik toplumda, insanların günlük yaşamının her anında sergiledikleri performansı ve toplumsal statüyü belirleyen şey diğerlerinden aldıkları puanlardır. Bireylerin her davranışı diğerleri tarafından puanlanmaktadır. Bu tür bir toplum, benlik sunumunu her şeyin önüne koyan ve her davranışını ‘beğenilme’ arzusuyla yapan bireyler yaratmaktadır. Bu çalışmada Erving Goffman’ın benlik sunumlarını incelemek amacıyla geliştirdiği dramaturjik yaklaşım, Black Mirror dizisinin Nosedive bölümünün incelenmesinde yol gösterici olmuştur. Nosedive’ın ana karakteri olan Lacie’nin bölüm boyunca kendisini ‘performansına’ nasıl hazırladığı ve ‘rolünü’ iyi oynamak için neler yaptığı yani benliğini nasıl sunacağı noktasındaki çabaları ‘seyircilere’ gösteren kısımlar göstergebilimsel analizden yararlanılarak çözümlenmiştir. Dizide anlatılan distopik toplumun aslında bugün içinde yaşadığımız toplum yapısından çok da farklı olmadığı ve giderek daha da yapmacık bir toplum haline dönüştüğü ifade edilebilir.Keywords : Benlik sunumu, dramaturjik yaklaşım, mahremiyet