- Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
- Vol: 69 Issue: 2
- 19. YÜZYIL MÜŞTEREK HUKUK DOKTRİNİNDEN GÜNÜMÜZE ZAMANAŞIMI ALANINDA İRADE SERBESTİSİ HAKKINDA GÖRÜŞL...
19. YÜZYIL MÜŞTEREK HUKUK DOKTRİNİNDEN GÜNÜMÜZE ZAMANAŞIMI ALANINDA İRADE SERBESTİSİ HAKKINDA GÖRÜŞLER
Authors : Yasin Alperen Karaşahin
Pages : 501-540
Doi:10.33629/auhfd.848678
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 2020-12-28
Article Type : Research
Abstract :Kıta Avrupası hukuk düzenlerinde zamanaşımı alanında irade serbestisini – az veya çok – sınırlayan emredici hükümler bulunmaktadır. Zamanaşımının sözleşme ile düzenlenmesi meselesi, ilk olarak müşterek hukuk doktrininde tartışma konusu olmuştur. 19. yüzyılın ilk yarısında bu konuda iki yönde de görüşler savunulurken, söz konusu yüzyılın ikinci yarısında zamanaşımı alanında irade serbestisinin sınırlanması görüşü hâkim olmuştur. Bu görüş zamanaşımının kamu yararını koruduğu düşüncesine dayandırılmıştır ve Kıta Avrupası ülkelerinde kanunlaştırma hareketlerinden sonra da savunulmuştur. Müşterek hukuka dair kaynakların incelenmesi, bu görüşün sorgulanması gerektiğini göstermektedir. Bu tür bir inceleme, söz konusu görüşün Roma kaynaklarında kullanılan ius publicum kavramına 19. yüzyılda verilen değişik anlamların iç içe geçmiş olmasından etkilenmiş olabileceğini göstermektedir. Doktrinde giderek artan bir şekilde kabul edilen ve Kıta Avrupası kanunlarında yapılan değişikleri de etkileyen bir görüş, zamanaşımının kamu yararını değil, borçlunun özel yararını koruyan bir müessese olduğunu; bu nedenle de, zamanaşımını düzenleme konusunda taraflara daha geniş (ama sınırsız olmayan) bir irade serbestisi tanınması gerektiğini savunmaktadır.Keywords : Zamanaşımı, irade serbestisi, ius publicum, müşterek hukuk, emredici hükümler