- Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Issue: 53
- Üsküdar Hurufat Defterlerine Göre Gebze (Gekboze) Kasabasındaki (Nahiyesindeki) Vakıf Eserleri (1060...
Üsküdar Hurufat Defterlerine Göre Gebze (Gekboze) Kasabasındaki (Nahiyesindeki) Vakıf Eserleri (1060-1061-1063-1065-1067-1068 Numaralı Hurufat Defterleri)
Authors : Saliha Tanik
Pages : 281-302
Doi:10.53568/yyusbed.1003676
View : 10 | Download : 3
Publication Date : 2021-09-30
Article Type : Research
Abstract :Şehir tarihi ve şehrin imar faaliyetleri ile ilgili en önemli kaynaklardan biri Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivinde bulunan Hurufat Defterleri’dir. Çalışmamızda Gebze nahiyesi ile ilgili olarak Üsküdar Hurufat Defterleri’nin 1060-1068 nolu defter aralığındaki kayıtları okunmuş, Gebze nahiyesinin iktisadi, eğitim ve sosyal durumu ve merkez/köy yerleşimleri hakkında önemli bilgiler tarafımızca tespit edilmiştir. İncelememize konu olan defterler 1705-1789 tarihleri arasını kapsamaktadır. Şehirdeki bilinmeyen yapıları, mescitlerin camiye çevrilmesi ve yapıların bânilerini (yaptıranı) incelediğimiz defterler sayesinde öğrenmekteyiz. Bu bakımdan Hurufat Defterleri Sanat Tarihi disiplinine önemli bir kaynaklık etmektedir. Yaptığımız söz konusu çalışmada nahiyedeki yerleşimlerin 16.yy.’dan günümüze kadar mevcudiyetleri araştırılmış, bir kısmının ad değişikliğine gidildiği bazılarının ise zamanla başka bir bölgeye bağlandığı anlaşılmıştır. Kayıtlara göre, 18.yy.’da Gebze nahiyesinde 20 adet cami, 8 adet mescit, 3 adet zaviye, 3 adet mektep ve 1 adet muallimhâne yapıları bulunmaktadır. Yapılar kendi içinde alt başlıklara ayrılarak ayrı bir tabloda gösterilmiştir. Yapılardaki kurum atamaları ve görevlilerin sayısını belirten tablolar hazırlanmış ayrıca atama şekilleri, alınan ücretler, kadı veya naip isimleri hakkında bilgiler çalışmamızda belirtilmiştir.Keywords : Gebze, Hurufat Defterleri, Vakıf, Dini ve Sosyal Kurumlar