- Yükseköğretim ve Bilim Dergisi
- Issue: 3
- Türkiye’deki Araştırma ve Uygulama Merkezleri Üzerine Bir İnceleme
Türkiye’deki Araştırma ve Uygulama Merkezleri Üzerine Bir İnceleme
Authors : Feride ÖKSÜZ GÜL, Yusuf ALPAYDIN
Pages : 627-643
View : 12 | Download : 2
Publication Date : 2017-12-01
Article Type : Other
Abstract :Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde, üniversitelerin bilgi üretmesi, uygulamaya ve toplumsal refaha katkı sağlaması beklenir. Bu sadece gelişmekte olan ülkeler için geçerli değildir. Modern üniversite kavramı bu temel üzerine inşa edilmiştir. Başka bir deyişle, modern üniversite tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de eğitim-bilgi-ekonomi boyutlarını bir araya getirir. Bu yüzden üniversitelerin ve üniversitelerde kurulan araştırma ve uygulama merkezlerinin kuruluş amaçları, toplumsal ihtiyaçları ve sorunları belirleme ve bu doğrultuda çözümler üretmektir. Araştırma ve uygulama merkezleri hükümet ajansları, özel şirketler veya diğer kurumlar tarafından desteklenen, çoğunlukla disiplinler arası alanlarda araştırmaların yapıldığı üniversite içinde faaliyet gösteren kurumlardır. Rektörlüklere ya da diğer birimlere bağlı çalışan bu merkezlerin işlevsellikleri tartışılsa da, ülkemizde özellikle devlet üniversitelerinde pek çok araştırma ve uygulama merkezi açılmıştır. Bu çalışmanın amacı, 2000 yılı öncesinde kurulan üniversitelerdeki araştırma ve uygulama merkezlerinin "web” sitelerindeki bilgileri ile yönetmeliklerini incelemektir. Araştırma yöntemi olarak doküman analizi yöntemi kullanılan bu çalışmada ilk aşamada "web” sitelerinde beyan edilen bilgilere bakılarak merkezlerin çevrimiçi olarak erişilebilir olma durumları ve farklı değişkenlere göre dağılımları incelenmiştir. İkinci aşamada ise, çalışma grubu oluşturulurken merkezlere ait yönetmelikler belli ölçütlere göre seçilmiştir. Bunun için öncelikle, araştırma ve uygulama merkezleri çalışma alanlarına göre kategorilendirilmiş; elde edilen 13 kategoriden en çok merkez sahibi olan beş kategori belirlenmiştir. Her bir kategoride faaliyet gösteren üçer merkezin yönetmelikleri, amaçları ve faaliyet alanları bakımından içerik analizine tabii tutulmuştur. Bulgulara göre, 2000 yılı öncesinde ülkemizde kurulan kamu ve özel üniversite sayısı 73’tür. Üniversitelerin web sitelerinde beyan ettikleri bilgilere göre 73 üniversitede toplam 1677 adet araştırma ve uygulama merkezi yer almaktadır. Bunlardan 1211 merkeze çevrimiçi olarak erişilebilmektedir. Ancak merkezlerin çevrimiçi ortamda paylaştığı bilgiler farklılık göstermektedir. Ülkemizde araştırma ve uygulama merkezleri daha köklü üniversitelerin bulunduğu şehirlerde yoğunlaşmaktadır. Ayrıca, diğer şehirlere göre daha çok üniversitenin bulunduğu İstanbul ve Ankara şehirleri bölgelerdeki merkez sayısını etkilemektedir. 466 merkezin ise çevrimiçi ortamda erişilebilirliği bulunmamaktadır. İncelenen yönetmelikler, aynı alanda çalışan ve aynı ismi taşıyan merkezlerin hem amaçları hem de faaliyet alanları bakımından pek çok farklılık barındırdığını ortaya koymuştur. Bu farklılıklar özellikle faaliyet alanlarında dikkat çekicidir. Yönetmeliklerden elde edilen verilere göre faaliyet alanları araştırma, uygulama, materyal/program/teknoloji geliştirme, danışmanlık ve finansman temaları altında toplanmıştır. Araştırma ve uygulama merkezlerinin bu alanlara verdikleri önem ve ağırlık üniversiteden üniversiteye değişmektedir. Ülkemizdeki pek çok araştırma ve uygulama merkezinin etkin şekilde çalışmadığı, çalışanların ise araştırma odaklı olmayıp uygulamaya önem veren merkezler olduğu görülmüştür. Araştırma odaklı olmayan sürekli eğitim ve uzaktan eğitim gibi merkezlerin ve araştırma hastanelerinin ise etkin olarak çalıştığı görülmektedirKeywords : Araştırma, Uygulama, Araştırma ve uygulama merkezleri