- Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi
- Vol: 18 Issue: 2
- SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLERİN EĞİTİM PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİSİ: PISA 2015 TÜRKİYE ÖRNEĞİ
SOSYOEKONOMİK FAKTÖRLERİN EĞİTİM PERFORMANSI ÜZERİNE ETKİSİ: PISA 2015 TÜRKİYE ÖRNEĞİ
Authors : Asli Dolu
Pages : 41-58
Doi:10.11611/yead.607838
View : 11 | Download : 5
Publication Date : 2020-06-30
Article Type : Research
Abstract :Sosyoekonomik durum; öğrenci, okul veya okul sisteminin birçok farklı yönünü özetleyen geniş bir kavramdır. Sosyoekonomik altyapı ve öğrenci başarısı arasındaki ilişki, eğitim politikasına ilişkin araştırmaların sıklıkla ele aldığı konulardan biridir. Bu alanda yapılan çok sayıda çalışma, ailenin sosyoekonomik statüsü ve öğrencinin öğrenme çıktıları arasında kuvvetli bir ilişki olduğunu göstermektedir. Ayrıca, akademik performansı düşük olan öğrencilerin daha düşük sosyoekonomik altyapıdan gelme ihtimallerinin daha yüksek olduğu bulgulanmaktadır. Uluslararası Öğrenci Başarılarını Değerlendirme Projesi (PISA)'da bir öğrencinin sosyoekonomik statüsü PISA ekonomik, sosyal ve kültürel durum endeksi (ESCS) ile tahmin edilmektedir. Bu endeks, ailenin eğitimi, mesleği, zenginlik olarak görülen bir dizi ev eşyası ve evdeki kitap sayısı ve diğer eğitim kaynakları gibi öğrencilerin aile geçmişleri hakkında bilgi veren çeşitli değişkenlerden türetilmiştir. Bu endeks ile PISA sonuçları arasındaki ilişki incelendiğinde, Türkiye bu ilişkinin 2006 PISA’dan itibaren yıllar içerisinde azaldığı ülkelerden biridir. 2015 PISA sonuçlarında ise sosyoekonomik kültürel endeks ve öğrenci başarısı arasındaki ilişki en küçük ve pozitif olarak elde edilmiştir. Sosyoekonomik statü değişkeninin Türkiye’nin başarısı üzerindeki etkisinin azalmasına rağmen Türkiye’nin başarı performansında ciddi düşüş yaşaması başarıyı etkileyen faktörleri detaylı bir şekilde incelemeyi zorunlu kılmaktadır. Bu çalışmada OECD tarafından uygulanan PISA araştırmasının 2015 yılı verileri kullanılarak Türkiye’de eğitimdeki başarı farklılıklarına neden olan faktörler incelenmiştir. Sonuç olarak, OECD tarafından ölçülen sosyal ve kültürel durum endeksinin öğrencilerin başarı performansı üzerindeki etkisinin küçük olduğu elde edilmiştir. Bu durumun nedenini anlamak için 2015 PISA verileri çok düzeyli bir model olan hiyararşik lineer model kullanılarak incelenmiştir. Analiz sonucunda, sosyoekonomik statü faktörünün başarı üzerinde eğitim sistemindeki eşitsizlikten kaynaklandığı ve sosyoekonomik statü değişkeninin öğrencilerin yaşadıkları bölgeler ve gittikleri okul türleri ile gösterildiği sonucu elde edilmiştir.Keywords : PISA, sosyal ve kültürel durum endeksi, hiyerarşik lineer modelleme